Ταυτόχρονα άρχισε να µου στέλνει µηνύματα κι ο Αλέξης:

«Τα μέσα αναφέρουν ότι τα πράγµατα βαίνουν καλώς για εµάς. Μείνε ψύχραιµος, υπομονετικός και μην επιτρέψεις αλλαγές στο κείµενο που το δυσχεραίνουν για εμάς ».

«Μέχρι τώρα καλά», τον καθησύχασα. «ο Βόλφγκανγκ αποτυγχάνει κατά κράτος να ελέγξει τη διαδικασία», πρόσθεσα.

Στις 8.39 µ.µ. πληροφόρησα τον Ευκλείδη και τον Αλέξη για ένα αναπάντεχο συµβάν: Ο Σόϊµπλε εγκατέλειψε την αίθουσα έξαλλος. Ο Αλέξης δεν το πίστευε. «Μπορούµε να το διαρρεύσουμε;» µε ρώτησε…

`

Για να μην υπάρξουν τυχόν παρανοήσεις:

Τιμώ το Γιάνη Βαρουφάκη για πάρα πολλά, αλλά δεν συμφωνούμε πολιτικά.

«Θεμιτό να έχουμε όλοι τις απόψεις μας. Γιά τον συγγραφέα και το έργο του. Όμως προκαλεί μεγάλη απορία το γεγονός, ότι για τόσα καίριας σημασίας γεγονότα, συζητήσεις, περιγραφές, με υπουργούς, πρωθυπουργούς, προέδρους, αλλά και σε Ε.Ε., ΔΝΤ, τόσο καιρό-αρκετό νομίζω-δεν τόλμησε, (πλήν Γερούν Ντάισελμπλουμ τελευταία), αξιόπιστα κανείς, εδώ ή έξω, να διαψεύσει, κάτι, (όμως συγκεκριμένο και όχι γενικό και αόριστο), από τα τόσα αποκαλυπτικά, που αναφέρονται».

Γιατί τόσοι δημοσιογράφοι και δημοσιολογούντες, που κάνουν την (Συνέχεια το τέλος …)**

(Μέρος)

`

`

  9 Κεφάλαιο

`

Μικρός, βάναυσα ανατραπείς, θρίαμβος.

`

ο επόμενο πρωί συναντηθήκαμε στη σουίτα του Αλέξη με τον Παππά και τον Δραγασάκη. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ξεκινούσε εκείνο το βράδυ, και το μάτια όλων, πλην ημών, ήταν στην ουκρανική κρίση. Η καγκελάριος Μέρκελ και ο πρόεδρος Ολάντ είχαν απορροφηθεί από τις διαπραγματεύσεις στο Κίεβο και τη Μόσχα και θα κατέφθαναν στις Βρυξέλλες κατάκοποι, με   το μυαλό τους   να ξεχειλίζει από τα προβλήματα της Κριμαίας, τα   τερτίπια του Πούτιν, τις τοπικές συρράξεις -προβλήματα απομακρυσμένα από το «ελληνικό πρόβλημα». Αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο να αγνοηθούμε, κάτι που όμως ήταν και μια ευκαιρία. .

Από το 2011 έλεγα στον Αλέξη ότι το κλειδί στο «ελληνικό πρόβλημα» ήταν η Άνγκελα Μέρκελ. Αφότου μετακόμισα στο υπουργείο, όταν με ρωτούσαν δημοσιογράφοι ποιός ήταν ο καλύτερος σύμμαχος της Ελλάδας στην ΕΕ, απαντούσα: «Η κ. Μέρκελ!» «Όχι ο πρόεδρος Ολάντ ή ο Ματέο Ρέντσι» επέμεναν εκείνοι, όμηροι των αξιωμάτων τους. «Όχι», απαντούσα, «η καγκελάριος Μέρκελ είναι η μοναδική πολιτικός που μπορεί να επαναπροσδιορίσει τις οικονομικές παραμέτρους και πολιτικές για την Ελλάδα». Στο πλαίσιο αυτό συνέστησα στον Αλέξη να προσεγγίσει το βράδυ εκείνο την κ. Μέρκελ μ’ ένα άμεσο αίτημα: Να τερματίσει το αδιέξοδο στο Eurogroup, όπου ο Δρ. Σόιμπλε κυριαρχούσε πλήρως.

Η ένταση στις σχέσεις μεταξύ των δύο Γερµανών πολιτικών ήταν γνωστή τους πάσι. Ο Σόϊµπλε κυριαρχούσε στο Eurogroup, ελέγχοντας τον Ντάισελµπλουμ και το µπλοκ των μαζορετών -υπουργών οικονοµικών από την Ανατολική Ευρώπη, αλλά και των μνημονιακών χωρών, πλην της Ελλάδας. Μόνο η Μέρκελ είχε τη δυνατότητα να τον περιορίσει. Όπως θα µάθαινα σε σύντοµο χρονικό διάστηµα, το άτομο που χρησιµοποιούσε η Γερµανίδα καγκελάριος ήταν ο Τόµας Βίζερ πιθανώς το µοναδικό µέλος του βαθέος κατεστηµένου που κρατούσε ίσες αποστάσεις, και τα είχε το ίδιο καλά µε τη Μέρκελ και τον Σόιµπλε. Όµως για να τον χρησιμοποιήσει ώστε να σπάσει, έστω και προσωρινά, την απόλυτη κυριαρχία του υπουργού της επί των οικονοµικών, η Μέρκελ χρειαζόταν κάποιο ισχυρό κίνητρο. Το να φανεί γενναιόδωρη προς την Ελλάδα και τους Έλληνες δεν αποτελούσε ένα τέτοιο κίνητρο . Τι θα µπορούσε να είναι αυτό το κίνητρο όµως;

Η απάντηση που έδινα από το 2012 ήταν: ο Μάριο Ντράγκι! Ο µόνος τρόπος να παρέµβει η Μέρκελ ήταν να την πείσει ο Ντράγκι ότι, διαφορετικά, κινδύνευε ότι είχε µείνει από τη σταθερότητα της ευρωζώνης.

Ο Αλέξης καταλάβαινε. Δε θα αναφερόταν βέβαια σε κουρέματα κτλ, αλλά θα προσέγγιζε την κ. Μέρκελ στη διάρκεια της Συνόδου. Έτσι, για να τις έχει πρόχειρες, κατέγραψα σ’ ένα χαρτί, µε τη βούλα του ξενοδοχείου µας, τις ελάχιστες συνθήκες που απαιτούνταν για µια προσωρινή εκεχειρία: Πρώτον, τερματισμός της ασφυξίας ρευστότητας από την ΕΚΤ. Δεύτερον, αντικατάσταση της τροϊκανικής διαδικασίας µε έναν νέο διαπραγµατευτικό θεσµό µε βάση τις Βρυξέλλες, έτσι ώστε οι υπουργοί να µιλούν µε υπουργούς, η µε τον επίτροπο της ΕΕ, και οι υπάλληλοι µε υπαλλήλους. Τρίτον, τέλος ήταν εµµονή σε φράσεις του τύπου: «επέκταση» και «επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράµµατος». Τέταρτον, τερματισμός της λιτότητας και συµφωνία στη βάση ενός πρωτογενούς πλεονάσματος που δεν ξεπερνά το 1,5% του εθνικού εισοδήµατος.

Καθώς συζητούσαμε τους στόχους µας αυτούς, χτύπησε το τηλέφωνο του Αλέξη. «Είναι ο Ντάισελµπλουµ», µας σιγοψιθύρισε, ο οποίος του ανακοίνωνε ότι ήταν καθ’ οδόν προς τη σουίτα του «για να τα πούνε». Οι υπόλοιποι πήγαµε σε διπλανό δωµάτιο, αφήνοντας τον Αλέξη µόνο του να προϋπαντήσει τον Ολλανδό. Δεν πέρασαν δύο λεπτά, όταν ο Αλέξης ήρθε χαμογελώντας να µας βρει στο δωμάτιο όπου είχαµε καταφύγει. Ο Γερούν είχε έρθει, λέει, προσφέροντας κλάδο ελαίας, υπό τη µορφή νέου επιθετικού προσδιορισµού: αντί για «τροποποιημένο » ή «προσαρµοσµένο» πρόγραµµα, πρότεινε τον όρο «μετασχηματισμένο » η «επικαιροποιημένο» πρόγραµµα. Σύστησα στον Αλέξη, ως τακτικό ελιγµό, να πει ναι στην πρόταση του Γερούν για «μετασχηματισμένο πρόγραµµα» αλλά, παράλληλα, να επιµείνει ότι το τελικά ανακοινωθέν θα αναφερόταν στα σχέδιά µας για καταπολέμηση της ανθρωπιστικής κρίσης (κάτι που το προηγούμενο βράδυ είχε απορρίψει).

Στο μεταξύ ο Γερούν ήταν όρθιος στον διάδροµο μιλώντας στο κινητό του. Φαινόταν µάλιστα σαν μαθητούδι που τον ψέλνει, τηλεφωνικά, κάποιος τραχύς γυμνασιάρχης . «Να δεις που ο Βόλφγκανγκ µόλις τον πυροβόλησε πάλι», είπα στον Παππά δίπλα µου. Πριν προλάβει ο Αλέξης να του πει ότι συµφωνεί και να προσθέσει το αίτημα µας για αναφορά στην ανθρωπιστική κρίση, ένας εµφανώς καταβεβλημένος Ντάισελµπλουμ εξομολογήθηκε ότι «ούτε το «μετασχηματισμένο» μπορεί να γίνει αποδεκτό», προφανώς από τον Σόιµπλε. Υποσχόμενος να επιστρέψει αργότερα, µε νέα πρόταση, κίνησε για το ασανσέρ. Καθώς περνούσε από μπροστά µου, τον ρώτησα κάτι που ήθελα να του θέσω από την ώρα που εµφανίστηκε στο ξενοδοχείο. «Τι έγινε µε εκείνο το τρένο που χάσαµε, Γερούν; Τελικά δεν το χάσαμε; Mήπως έβαλε όπισθεν και επέστρεψε στον σταθμό. Δε φαντάζομαι να ξαναφύγει και να το ξαναχάσουµε». Προφανώς δεν απάντησε . Πώς θα µπορούσε να απαντήσει; Ο πρόεδρος του Eurοgrοup είχε συλληφθεί να ψεύδεται. Οι απειλές που είχε εκτοξεύσει χωρίς αιδώ το προηγούµενο βράδυ στο Eurοgrοup είχαν εξαϋλωθεί με το πρώτο, αχνό φως του βελγικού ηλίου

Εκείνο το απόγευµα ο Γερούν επέστρεψε. Αυτήν τη φορά πρότεινε στον Αλέξη να εκδώσουν κοινό ανακοινωθέν ότι το Eurοgrοup και η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησαν να αρχίσουν «συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο µε θέµα τον τρόπο µε τον οποίο θα κινηθούμε σχετικά με το πρόγραµµα σύµφωνα μετά σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης». Επρόκειτο για ραγδαία, αν όχι άτακτη, υποχώρηση του Γερούν. Αµέσως πήρα τηλέφωνο τον Τζεφ Σακς για να του πω τα μαντάτα.

Πετύχαµε µια µικρή νίκη απόψε η άρνηση µας να υποχωρήσουμε υπό ασφυκτική πίεση χτες τους οδήγησε στην πλήρη υποχώρηση από την απαίτηση να υποβάλουμε αίτηση παράτασης του προγράµµατος ως έχει.

Πώς συνέβη αυτό; Πήραµε µια ιδέα αργότερα από πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών: Φτάνοντας στις Βρυξέλλες, η Άνγκελα Μέρκελ -κατάκοπη και άυπνη λόγω της ουκρανικής κρίσης τηλεφώνησε στον Ντάισελµπλουμ ελπίζοντας σε καλά νέα ως προς το ελληνικό ζήτημα. Όταν άκουσε για το αδιέξοδο, φαίνεται ότι θύµωσε και του έδωσε εντολή, ως πρόεδρος του Eurogroup, να βρει µια λύση αµέσως. Όπερ και εκείνος έκανε.

Μια µικρή νίκη, πράγματι. Όµως, το προηγούμενο που δημιούργησε θα

(περισσότερα…)

9`

…. «Αυτό που εν µέρει µας εµποδίζει να αντιµετωπίσουµε το πανίσχυρο δίκτυο διεφθαρµένων πρακτικών είναι η άρνηση του κατεστημένου να παραδεχθεί την πραγµατική του φύση. Όταν απαγγέλθηκαν κατηγορίες κατά του Χριστοφοράκου ότι γέµιζε τις τσέπες των πολιτικών µε χρήματα, δεν ξαφνιάστηκα.

Κατά παράξενη σύμπτωση, ο ιδίως µου ο θείος, ο Παναγιώτης Τσαγγαράκης, παραιτήθηκε από την ίδια θέση στη Siemenς στα τέλη της δεκαετίας του 1970,όταν, όπως µου είχε πει, τα κεντρικά της Siemenς τον πίεζαν ασφυκτικά να κάνει ακριβώς το ίδιο πράγµα: να λαδώνει πολιτικούς ώστε η γερµανική εταιρεία να εξασφαλίζει µεγάλα συµβόλαια για την ψηφιοποίηση του ΟΤΕ, για εξοπλισµό της ΔΕΗ κτλ…(δες περίπου, μετά το 1/3 του κειμένου.)

` `

Ελπιδοφόρος Φεβρουάριος …

(Συνέχεια από 5ο ΜΕΡΟΣ)

Εχω επανειλημμένα επισημάνει τη σχεδόν συγκινητική πίστη στον Ευρωπαϊκό Βορρά ότι η ήπειρος κατοικείται από σκληρά εργαζόµενους νοµοταγείς µέρµηγκες αφενός και από τεμπέληδες φοροφυγάδες τζίτζικες  αφετέρου. Κατά παράδοξο τρόπο μάλιστα, όλα το µυρµύγκια ζουν στον Βορρά και όλα το τζιτζίκια στον Νότο. Η αλήθεια είναι βέβαια πιο περίπλοκη και πιο σκοτεινή..

`

Ούτε αυτοί ήταν κακοί άνθρωποι

`

πέστρεψα στο ξενοδοχείο µου γύρω στα μεσάνυχτα, ενεργοποίησα το τηλέφωνο µου και κάλεσα τον Αλέξη για να τον ενημερώσω ότι ο Ντράγκι είχε ανακαλέσει το waiver.

«Να είσαι αδιάλλακτος, αλλά κοίταζε μήπως ο Γκάµπριελ μπορεί να βοηθήσει», µου απάντησε ατάραχος.

«Κρίνοντας από τους δύο απεσταλμένους του χθες το βράδυ, Αλέξη, δεν είµαι και πολύ αισιόδοξος», είπα. «Θα πρέπει συνεχώς να τονίζουµε την αποφασιστικότητα µας να ενεργοποιήσουμε το αποτρεπτικό µας όπλο, τη στιγμή που θα αποσύρουν τον ELA από τις τράπεζες μας», πρόσθεσα.

«Πήγαινε να κοιμηθείς τώρα. Πρέπει να είσαι φρέσκος αύριο για τον Σόϊμπλε», απάντησε εύθυµα ο Αλέξης.

`

Πρώτα έπρεπε να γράψω δελτίο Τύπου με τα οποίο θα µετρίαζα, στον βαθµό του εφικτού, το χτύπημα από την ανάκληση του waiver. Το «ευτυχισµένο» καθήκον του υπουργού οικονοµικών, συλλογίστηκα: να παρουσιάσει ένα πλήγµα σαν κάτι που δε συνέβη ποτέ.

Στα μεταξύ, καθώς είχε µόλις ενημερωθεί για τις εξελίξεις, ο Γκλεν Κιµ, πάντα σε επαγρύπνηση και πρόθυµος να βοηθήσει, µου έστειλε μέιλ µε την ανάλυση του για τις άµεσες οικονοµικές επιπτώσεις της επιθετικής κίνησης της ΕΚΤ. Επιβεβαίωσε ότι, πριν ακόµα από το άνοιγµα της χρηματιστηριακής αγοράς, ή προτού να έχουν οι καταθέτες την ευκαιρία να προβούν σε νέες αναλήψεις, οι τράπεζες θα δέχονταν µεγάλο πλήγµα. Το καθήκον µου ήταν να προβώ σε µια δήλωση που, από τη µία, θα φανέρωνε την έντονη αποδοκιµασία µας για την επιθετική πράξη της ΕΚΤ, ενώ από την άλλη θα καθησύχαζε τις αγορές, περιορίζοντας την αναπόφευκτη επιδείνωση του κλίµατος και διατηρώντας µέρος όσων είχα κερδίσει στο Λονδίνο.

Προβλέποντας ότι, όταν θα επισκεπτόµουν τον Δρα Σόϊµπλε µερικές ώρες μετά, έξω από το Οµοσπονδιακό Υπουργείο Οικονοµικών, θα βρισκόµουν περικυκλωµένος από δηµοσιογράφους οι οποίοι θα απαιτούσαν ένα σχόλιο για την κίνηση της ΕΚΤ, ετοίµασα την ακόλουθη διπλωματική αλλά και ουσιαστική δήλωση:

Η ΕΚΤ προσπαθεί ουσιαστικά να συµµορφωθεί µε τους δικούς της κανόνες, παρακινώντας τόσο εμάς όσο και τους εταίρους µας να επιτύχουμε γρήγορα µια πολιτική και τεχνική συµφωνία, διατηρώντας ταυτόχρονα τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών. Πιστεύω ότι οι Έλληνες καταθέτες καταλαβαίνουν ότι η καθηµερινή σταθερότητα είναι εγγυημένη και ότι διαπραγµατευόµαστε νέους όρους που θα φέρουν την ανάκαµψη και µια µόνιµη λύση. Σε ότι αφορά εµάς, η στιγμή της απόφασης της ΕΚΤ µας προκαλεί ιδιαίτερη έκπλnξn, καθώς δηµιουργεί ένα περιττό αίσθημα επείγουσας ανάγκης, δεδοµένου ότι το ισχύον ελληνικό πρόγραµµα λήγει στις 28 Φεβρουαρίου. Πιστεύω ότι η βασική απόφαση οφείλεται στο χρονοδιάγραμμα της χθεσινής τακτικής συνεδρίασης του Διοικητικού Συµβουλίου της ΕΚΤ µε θέµα τη «µη νοµισµατική πολιτική». Από τη δική τους πλευρά, ήταν ίσως η σωστή στιγµή.

Ήταν η διπλωματικότερη δήλωση που δεν πρόδιδε την πραγµατικότητα. Φυσικά, μετά από αυτό, το χρηματιστήριο κατέγραψε πτώση, οι µετοχές των τραπεζών υποχώρησαν και οι εκροές των καταθέσεων ξανάρχισαν. Κάποια από τα κέρδη της προηγούµενης ηµέρας είχαν διατηρηθεί, αλλά ήταν θέµα µιας-δυο ημερών προτού εξαφανιστούν κι αυτά. Το µόνο παρήγορο ήταν ότι τίποτα από αυτό δε θα είχε σημασία µεσοπρόθεσµα. Το πραγµατικό ζήτημα ήταν εάν θα µπορούσε να πειστεί το Βερολίνο για έναν συµβιβασµό ή αν θα προχωρούσαµε σε µια ολομέτωπη σύγκρουση, όπως φοβόµουν από το 2012.

Στο δρόµο προς το Οµοσπονδιακό Υπουργείο Οικονοµικών παρατήρησα ότι δύο µέιλ είχαν φτάσει στο κινητό µου. Το πρώτο ήταν από τον Τζέιµι Γκάλµπρεϊθ, που µε πληροφορούσε ότι ο Μπέρνι Σάντερς ήταν έτοιµος να γράψει στην πρόεδρο της Οµοσπονδιακής Τράπεζας της Αµερικήs Τζάνετ Γέλεν για να της ζητήσει να υποδείξει στην ΕΚΤ ότι η συµπεριφορά της ήταν άθλια και εν τέλει αποσταθεροποιητική για όλη την υφήλιο. Το δεύτερο ήταν από τον Γκλεν. Μου έγραφε µια σύντομη αναφορά για τον Βόλφγκανγκ Σόιµπλε, στο γραφείο του οποίου είχε εργαστεί ως σύµβουλος στην «προηγούµενη» ζωή του. Κατά το συνήθεια των στελεχών του χρηματοπιστωτικού τομέα, η αναφορά του Γκλεν ήταν επιγραμματική:

⦁ Είναι πέρα για πέρα δικηγόρος.

⦁ Η κατανόηση του των οικονοµικών θεμάτων είναι πλημμελής. Θυµάµαι πάνω από µία περιπτώσεις όπου µπέρδευε τις αποδόσεις µε τις τιμές και που αναφερόταν σε οικονοµικούς όρους χωρίς να αντιλαμβάνεται τη σημασία τους

⦁ Μισεί βαθιά τις αγορές. Πιστεύει ότι οι αγορές πρέπει να ελέγχονται από τεχνοκράτες.

⦁ Στην πραγµατικότητα, απολαµβάνει τον ρόλο του «κακού µπάτσου».

Όµως:

⦁ Είναι επίσης ένθερµος ευρωπαϊστής.

⦁ Πιστεύει στο πεπρωµένο µιας Ευρώπης που θα µοιάζει στη Γερµανία (αν και αδυνατεί να αντιληφθεί την αντίφαση αυτής της φιλοδοξίας).

⦁ Είναι κάποιος µε τον οποίο μπορείς να συζητήσεις.

Η εχθρότητα του Σόϊµπλε απέναντι µου ήταν προφανής ακόµη και προτού τον συναντήσω. Στο ισόγειο του Οµοσπονδιακού Υπουργείου Οικονοµικών µε υποδέχτηκε ένας υφυπουργός. Πριν φτάσω στο ασανσέρ, µε ρώτησε παιχνιδιάρικα, αλλά µε φανερό ίχνος επιθετικότητας: «Πότε θα πάρω τα χρήματα µου πίσω;»

(περισσότερα…)

«Αποσαφηνίστε παρακαλώ το «όχι και τόσο άσχημα», του ζήτησα. «Oτίδηποτε μεταξύ έντεκα ημερών (περισσότερα…)

``

Πολλές κυβερνήσεις υιοθέτησαν απεχθείς πολιτικές για να παραμείνουν ανοικτές οι τράπεζες τους: Χώρες της Βαλτικής, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Κύπρος, Ιταλία, Γαλλία, οι κυβερνήσεις εκάμφθησαν διαδοχικά, , πολλές φορές την επομένη της εκλογής τους (π.χ. οι πρόεδροι Ολλάντ και Αναστασιάδης, ο πρωθυπουργός Ραχόι κ.λπ..). Ο ίδιος ο Ντάισελμπλουμ είχε καυχηθεί ότι ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε η Κύπρος το 2013, ήταν το «μοντέλο» για την αντιμετώπιση κρίσεων: κλείσιμο τραπεζών, περιορισμοί εξαγωγής ευρώ, κούρεμα των καταθέσεων…

Με κάποιες διορθώσεις για τις οποίες ζητάμε την κατανόηση σας 

(Συνέχεια από 4ο Μέρος)

Οργισμένοι με του φωτός το σβήσιμο  …

(……)

• Συνάντηση με στελέχη του υπουργείου για να ενημερωθώ για τα ταμειακά υπόλοιπα και τις υποχρεώσεις του κράτους
• Ενίσχυση του προσωπικού της γραμματείας και πρόσληψη εκπροσώπων τύπου
• Σύγκληση συσκέψεων με τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων για την υλοποίηση πολιτικών εναντίον της φοροδιαφυγής
• Καθιέρωση στενής συνεργασίας με τους αναπληρωτές μου
• Αποδέσμευση των μακροοικονομολόγων και στατιστικο-λόγων του υπουργείου από τις απαιτήσεις της τρόϊκας και εστίαση τους στο έργο όχι της συσκότισης της πραγματικότητας αλλά αντίθετα της όσο και το δυνατόν ακριβέστερης καταγραφής της
• Προώθηση του ευαίσθητου έργου της συγκρότησης μικρής ομάδας η οποία θα ασχολούνταν με τη δημιουργία του παράλληλου συστήματος πληρωμών.

`

ις επόμενες σαράντα οκτώ ώρες το γραφείο του έκτου ορόφου που μέχρι πολύ πρόσφατα συγκέντρωνε την οργή του λαού μας θα γινόταν το σπίτι μου. Με τη Δανάη να έχει επιστρέψει στο Όστιν την προηγούμενη ημέρα για να κλείσει το διαμέρισμα μας και να μεταφέρει τα πάντα πίσω στην Ελλάδα, δεν είχα κανένα λόγο να φύγω από το υπουργείο. Ο ξεθωριασμένος κόκκινος καναπές θα ήταν ιδανικός για τον ύπνο των τριών ωρών πριν από το πρωϊνό άνοιγμα του υπουργείου. Η αδρεναλίνη θα έκανε τα υπόλοιπα. Λίγες ώρες αργότερα ένας λαμπερός ήλιος ανέτειλε πίσω από το κτίριο της Βουλής, λούζοντας το γραφείο με το φωτεινό του κίτρινο. Η νέα μέρα ξεκινούσε ελπιδοφόρα.

  `

Αποσαφηνίστε το «όχι και τόσο άσχημα»

μέρα ξεκίνησε με συνάντηση στην οποία συμμετείχαν στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και του Οργανισμού Διαχείρισης του Δημοσίου Χρέους. Τους υποδέχτηκα στο γραφείο μου, έχοντας επίγνωση της ανάγκης να διαλύσω κάθε φόβο τους ότι θα τους ξεφορτωνόμουν ή θα τους περιθωριοποιούσα, αντικαθιστώντας τους με Συριζαίους. Στη σύντομη ομιλία με την οποία προσπάθησα να σπάσω τον πάγο, τους είπα ότι η πολιτική ή κομματική τους τοποθέτηση ή η προηγούμενη συνεργασία τους με την τρόικα, όσο ενθουσιώδης και αν ήταν, δε θα έπαιζε κανέναν ρόλο, σε ό,τι τουλάχιστον με αφορούσε, Τόνισα την αποφασιστικότητα μου να είμαι ο πιο ένθερμος υποστηρικτής τους, εφόσον εργαστούν με επιμέλεια και αφοσίωση. Ταυτόχρονα, τους ξεκαθάρισα ότι θα είμαι ο χειρότερος εφιάλτης τους αν επέλεγαν να εξυπηρετήσουν αλλότρια συμφέροντα. Η ανακούφιση φάνηκε να πλημμυρίζει το δωμάτιο και η συζήτηση ξεκίνησε με πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας.

     Υπολογιστικά φύλλα απλώθηκαν στο μεγάλο τραπέζι, μοιράστηκαν γραφικές παραστάσεις και διαγράμματα, κατατέθηκαν λίστες των ομολόγων και των αποπληρωμών, παρουσιάστηκαν χρονοδιαγράμματα. Σε όλα αυτά το κόκκινο χρώμα κυριαρχούσε στα γραφήματα από το μέσα Φεβρουαρίου και μετά. Αφού έγιναν όλες οι δυνατές αξιολογήσεις και αναφέρθηκαν όλοι οι αστάθμητοι παράγοντες, έθεσα τη μοναδική ερώτηση που είχε σημασία: «Πόσον καιρό έχουµε;»

     Ήταν 28 Ιανουαρίου 2015. Αυτό που ρωτούσα ήταν πόσες μέρες είχαμε προτού το ταμεία του κράτους αδειάσουν τόσο ώστε να καταστεί αναγκαία η επιλογή μεταξύ της παύσης πληρωμών είτε απέναντι στον βασικό μας πιστωτή, το ΔΝΤ, είτε προς τους συνταξιούχους και τους δημοσίους υπαλλήλους. Ακολούθησαν μερικές στιγμές σιωπής. Όταν τα μάτια μου συναντήθηκαν με εκείνα του διευθυντή του Γενικού Λογιστηρίου που ήταν αρμόδιος να απαντήσει, με κοίταξε όσο πιο αγέρωχα μπορούσε και είπε «Τα πράγματα δεν είναι και τόσο άσχημα, κύριε Υπουργέ».

«Αποσαφηνίστε παρακαλώ το «όχι και τόσο άσχημα», του ζήτησα. «Oτίδηποτε μεταξύ έντεκα ημερών (περισσότερα…)

`

`Λόρδος Λάµοντ: ο συγκινητικός υποστηρικτής

αράλληλα με τη συγκρότηση της ομάδας μου κατέβαλα προσπάθειες ώστε να δημιουργηθούν ερείσματα για την Κυβέρνηση μας πέραν των στενών ορίων του αδύναμου Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, ακόμα και σε ακραιφνώς συντηρητικούς χώρους. παραδείγματος χάριν, σε μέιλ μου στον Λόρδο (Νόρμαν) Λάμοντ, του είχα μηνύσει τα εξής:

Όπως θα γνωρίζεις από τον Τύπο, οι ‘Έλληνες και οι Ελληνίδες προσέρχονται στις κάλπες αυτή την Κυριακή. Καλώς η κακώς, διεκδικώ βουλευτική έδρα στη Β’ εκλογική περιφέρεια Αθηνών, και, όπως δείχνουν τα πράγματα, σύμφωνα με τους δημοσκόπους, είμαι «καταδικασμένος» να την κερδίσω. Ακόμη χειρότερα, αν το κόμμα μας σχηματίσει κυβέρνηση (κάτι που δεν αποκλείεται καθόλου), θα κληρονομήσω το Υπουργείο Οικονομικών συν τα άδεια ταμεία του και τις εξωφρενικές πιέσεις από τις Βρυξέλλες και τη, Φρανκφούρτη. Θα μπορούσα να βασίζομαι σε σένα, ως εν δυνάμει σύμβουλο, στους ταραχώδεις καιρούς που έρχονται; Εύχομαι να είσαι καλά.

Γιάνης

Ο Νόρμαν ανταποκρίθηκε αμέσως. Ήταν πρόθυμος και έτοιμος, να προσφέρει τις συμβουλές του. Όταν μάλιστα του είπα ότι :το θέμα ήταν πολύ πιο βαθύ από το χρέος και τα κρατικά ομόλογα, ότι αφορούσε δηλαδή τη λαϊκή κυριαρχία, τον κοινοβουλευτισμό και τις δημοκρατικές διαδικασίες απέναντι σε πιστωτές οι οποίοι θεωρούσαν τη δημοκρατία μια πολυτέλεια την οποία οι πολίτες πτωχευμένου κράτους δε δικαιούνται, μου απάντησε:

Συμφωνώ απολύτως με αυτό που λες για τη δημοκρατία και την κοινοβουλευτική κυριαρχία. Προσπαθώ διαρκώς να υπενθυμίζω στον Κάμερον και στον ‘Οσµπορν ότι, αν τους δοθεί η ευκαιρία να διαπραγματευτούν εκ νέου τη σχέση μας με την ΕΕ, όπως ελπίζουν, θα πρέπει να διεκδικήσουν την αποκατάσταση της, εθνικής κυριαρχίας μας και όχι απλώς την ανάπτυξη της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας. Εσύ κι εγώ ταυτιζόμαστε ως προς αυτό. Επίσης συµφωνώ µαζί σου ότι, στην ευρωζώνη, έχει δοθεί υπερβολική έμφαση στη λιτότητα, λες και πρόκειται για πανάκεια… Αν γίνεις υπουργός Οικονοµικών, θα , χαρώ πολύ να κάνω ότι µπορώ για να βοηθήσω … Έχω κάποιες ιδέες. Καλή τύχη, από καρδιάς. Πάντα δικός σου.

Νόρµαν

Η φιλία µου µε τον γνήσιο Συντηρητικό και ευρωσκεπτικιστή Λόρδο Λάµοντ του Έρικ, τον υπουργό οικονοµικών που στις αρχές της δεκαετίας του 1990 είχε διασφαλίσει ότι η Βρετανία θα έµενε έξω από τον Eυρωπαϊκό Μηχανισµό Ισοτιµιών (επέκταση του Eυρωπαϊκού Νοµισµατικού Συστήματος), και κατ’επέκτασιν έξω από το ευρώ, ερχόταν σε αντίθεση µε την εικόνα µου ως ακροαριστερού. Χρησιμοποιήθηκε όµως, παράλληλα, από μνηµονιακούς αντιπάλους µου ως «περαιτέρω απόδειξη» ότι το είχα βάλει αµέτι µοχαµέτι να βγάλω την Ελλάδα από το ευρώ υπό την καθοδήγηση και την παρότρυνση µεταξύ άλλων, του Λάµοντ.

Φυσικά, ίσχυε ακριβώς το αντίθετο. Όταν, λίγους μήνες αργότερα, τα πράγματα έφτασαν σε κρίσιμη καµπή, και ο Βόλφγκανγκ Σόϊµπλε µας έσπρωχνε, προς το Grexιt, ο Νόρµαν µε συµβούλευσε να το σκεφτώ πάρα πολύ καλά προτού έστω όταν διανοηθώ να αποδεχθώ το Σχέδιο Σόϊµπλε-τόσο µεγάλο κόστος και ρίσκο θα είχε µια επιστροφή σε εθνικό νόµισµα. Καθ’ όλη τη διάρκεια των ημερών της υπουργικής θητείας μόνο ο Νόρμαν στάθηκε βράχος στο πλευρό µου, παρέχοντας σοφές και χρήσιµες συμβουλές για τις προτάσεις που κατέθετα στην ΕΕ και στο ΔΝΤ, τις μεταρρυθµίσεις που πρότεινα, την αναδιάρθρωση χρέους που επεξεργαζόμουν και, βεβαίως, για το δημοσιονοµικά. Αν µου είχαν σταθεί το ίδιο αριστεροί και κεντροαριστεροί Ευρωπαίοι και Έλληνες πολίτικοι, ενδεχοµένως έκβαση των πραγµάτων να ήταν πολύ διαφορετική.

`

Υπερατλαντική ντριμ τιµ

`

το μεταξύ άρχισε να συγκροτείται οµάδα υποστήριξης των προσπαθειών µου και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Πρώτος και καλύτερος μεταξύ των υποστηρικτών µου ο συνάδελφος και φίλος Τζέιµι Γκάλµπρεϊθ, µε τον οποίο συνεργαζόμασταν επί χρόνια στη διαµόρφωση της Μετριοπαθούς πρότασης για την επίλυση της κρίσης του ευρώ, στον μετριασμό της αντιπάθειας ομογενών στον Αλέξη και στον Σύριζα στην Ουάσινγκτον, στη σύνταξη λόγων του Αλέξη και στην οργάνωση συνεδρίων για την προετοιμασία του αγγλοσαξονικού κόσµου εν όψει της διακυβέρνησης Σύριζα.

Στις 20 Ιανουαρίου 2015, πέντε µέρες πριν από τις εκλογές, έστειλα στον Τζέιµι ένα διασκεδαστικό µέιλ:

Τζέιµι, χθες ο Αλέξης µε πληροφόρησε ότι δέχθηκε τηλεφώνημα από μεγαλοτραπεζίτη ο οποίος τον απείλησε, αν µε διορίσει υπουργό οικονοµικών, να μην περιµένει να λειτουργήσουν τα ΑΤΜ την εποµένη των εκλογών. Ο Αλέξης τον ρώτησε την ηλικία του. Εξήντα πέντε, απάντησε ο τραπεζίτης. Τότε ο Αλέξης µου είπε ότι του απάντησε : «Αν µε ανατρέψεις, είµαι αρκετά νέος για να επανέλθω. Εσύ δεν είσαι!»

Ήταν µία από τις στιγμές που µε έκαναν να νιώσω υπερηφάνεια για τους φίλους µου, παλιούς και νέους, και χαρά που είχα αποχτήσει τόσο άσπονδους εχθρούς. Τέτοιες στιγµές µε έκαναν να νιώσω ότι άξιζε να κινητοποιήσω όσους προοδευτικούς µπορούσα παγκοσµίως ώστε να δηµιουργηθεί µια ασπίδα γύρω από το εγχείρημα του Αλέξη και της νέας κυβέρνησης του. Αµέσως με τα τον Τζέιµι, οι νομπελίστες οικονομολόγοι Πολ Κρούγκµαν και Τζο Στίγκλιτς έσπευσαν να βοηθήσουν, µε τον τελευταίο να λέει δηµοσίως ότι δε γνωρίζει υπουργό οικονοµικών, παγκοσµίως, µε καλύτερη γνώση των µακροοικονοµικών. Σε αυτούς προστέθηκε κι ο Κεµάλ Ντερβίς, που το 2015 εργαζόταν στα φημισμένο ινστιτούτο Μπρούκινγκs της Ουάσινγκτον, έχοντας στο παρελθόν διατελέσει υπουργός οικονοµικών της Τουρκίας. [11]Όμως , ο Αµερικανός που έµελλε να παίξει καίριο ρόλο στο µέτωπο ήταν ο Τζεφ Σακς. Καθηγητής οικονοµικών του Πανεπιστημίου Κολούµπια και πρόεδρος του σημαντικού «Ινστιτούτου για τη Γη» (Earth Institute), ο Τζεφ είχε διαδραματίσει κεντρικό ρόλο, επί δεκαετίες, άλλοτε µε επιτυχία, άλλοτε όχι, στις προσπάθειες ανασυγκρότησης υπερχρεωμένων κρατών , Π.χ. της Βολιβίας, της Πολωνίας, της Ρωσίας κλπ., συχνά σε συνεργασία, ή και σε αντιπαράθεση, µε το ΔΝΤ τα στελέχη του οποίου γνώριζε πολύ καλά. (Μάλιστα, ο Ντέιβιντ Λίπτον , το Νο 2 του ΔΝΤ, ήταν τέως φοιτητής του Τζεφ.)

Με τον Τζέιμι Γκάλµπρεϊθ, τον Τζεφ Σακς, τον Λάρρυ Σάµµερς, τον Πολ Κρούγκµαν, τον Τζο Στίγκλιτς, τον Κεµάλ Ντερβίς, τον Μαρκ Βάισµπροτ και πολλούς άλλους η οµάδα µας απέκτησε σημαντική δύναµη κρούσης στις ΗΠΑ. Μαζί µε το ευρωπαϊκό της σκέλος, συµπεριλαµβανοµένων του Νόρµαν Λάµοντ, του Τόµας Μάγερ, της Lazard κτλ, η οµάδα κατάφερε, εντός δύο εβδομάδων, να φέρει υπό µία σκέπη αναλυτική και αφηγητική ισχύ ικανή να προβάλει σοβαρή αντίσταση στην προσπάθεια της τρόϊκας να µας ισοπεδώσει από την πρώτη κιόλας µέρα.

`

Ρηµαγµένη γη

`

ωρίς το ταλέντο ενός Τ. Σ. Έλιοτ, ενός Τζον Στάινμπεκ η ενός Νίκου Καζαντζάκη είναι δύσκολο να αποδώσει κανείς την κλίµακα της καταστροφής που είχε ήδη συντελεστεί στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 2015. Όταν βρισκόµουν στο εξωτερικό, προσπαθούσα να τη μεταφέρω στην κοινή γνώμη προβαίνοντας σε συγκρίσεις µε μεγέθη οικονοµικών κρίσεων που είχαν πλήξει τις δικές τους χώρες. Παραδείγματος χάριν, στη Βρετανία τους έλεγα το εξής:

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η βρετανική οικονοµία υπέστη μέγα πλήγμα που οδήγησε στον πενταπλασιασμό της ανεργίας από 700.000 άτομα σε σχεδόν 4.000.000. Η ζηµιά εκείνη προκλήθηκε από µια ύφεση που κράτησε µία µόλις χρονιά, το 1980-1, µε το εθνικό εισόδημα να μειώνεται κατά 1,26 %. Η επόµενη ύφεση έπληξε τη Βρετανία με τα από µία δεκαετία και κράτησε επίσης µία χρονιά (1990-1), µε το εθνικό εισόδημα να μειώνεται κατά 1,78%. Πιο πρόσφατα, με τα το παγκόσμιο Κραχ του 2008, η Βρετανία κλονίστηκε από µια ύφεση (2008-9) που έφερε πτώση του εθνικού εισοδήµατος κατά 5,15%. Ας συγκρίνουμε, τους καλούσα, αυτά τα νούµερα µε το τι υπέστη η Ελλάδα:

Το 2010, τη χρονιά του 1ου μνημονίου, το εθνικό εισόδημα μειώθηκε κατά 7,5% σε σχέση µε το προηγούμενο έτος. Άραγε το 1ο µνηµόνιο σταθεροποίησε την κατάσταση; Το αντίθετο την περίοδο 2010-11 τα εισοδήµατα έπεσαν ακόµη περισσότερο, κατά 8,9% αυτή τη φορά. Συγκριτικά, η χρονιά 2011-12 ήταν λιγότερο καταστροφική, αφού η οικονοµία συρρικνώθηκε -εκ νέου «µόλις» κατά 1,1 %. Σε τι οφείλαµε εκείνη την ανάπαυλα; Κατά ειρωνική συγκυρία, σταθήκαμε «τυχεροί » επειδή προέκυψε η πολιτική κρίση από το καλοκαίρι του 2011 έως το καλοκαίρι του 2012, οπότε η κυβέρνηση ήταν εξαιρετικά αδύναµη (µε τον Γιώργο Παπανδρέου υπό παραίτησιν και, κατόπιν, την κυβέρνηση Παπαδήμου να στερείται λαϊκής εντολής) για να περάσει κι άλλα μέτρα λιτότητας από τη Βουλή.

Με το που έγινε, όµως, πρωθυπουργός ο Αντώνης Σαµαράς, τον Ιούνιο του 2012, µε µια µικρή αλλά συνεκτική κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η τρόϊκα διασφάλισε ότι η καινούρια κυβέρνηση θα αναπλήρωνε τον χρόνο που είχε χαθεί, ανεβάζοντας στο κόκκινο τις στροφές της μηχανής της λιτότητας. Το αποτέλεσµα; Η πιο σκληρή χρονιά µέχρι σήμερα, µε το εθνικό εισόδημα να κάνει άλλη µία βουτιά, κατά 14%(!), έως το τέλος του 2013. Όσο για το 2014, που κάποιοι εν τη σοφία τους εξακολουθούν να το παρουσιάζουν ως χρονιά «ανάκαµψης», το εθνικό εισόδημα έχασε άλλο ένα 3,3% σε σχέση µε το «µαύρο» 2013.

Για να μην έχουν οι Βρετανοί φίλοι καµία αµφιβολία για την καταστροφή που έπληξε την πατρίδα µας, συνεχίζω συγκρίνοντας την κρίση µε τη Μεγάλη Ύφεση που έπληξε τη Βρετανία την περίοδο 1929-1932 µια περίοδο την οποία οι Βρετανοί θυμούνται µε απέχθεια. Τότε η βρετονική οικονοµία συρρικνώθηκε κατά 4,9% και η ανεργία ανήλθε από το 8% στο 17%. Συγκριτικά, την περίοδο 2008-2014 η Ελλάδα έχασε το …28% του εθνικού της εισοδήματος , ενώ πάνω από ένας στους πέντε εργαζόµενους έχασαν τη δουλειά τους εκτοξεύοντας την ανεργία από το 7% στο 27%, µε το ποσοστό ανεργίας των νέων να φτάνει το 65%.6

Κι όµως, ακόµα και σήμερα, υπό την καταιγιστική προπαγάνδα των µέσων µαζικής αποβλάκωσης, υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι στο τέλος του 2014 η ελληνική οικονοµία ανέκαμψε και ότι, έως το τέλος του 2015, θα έβγαινε από το τούνελ των μνημονίων αν δεν είχε μεσολαβήσει η «ηλιθιότητα» των Ελλήνων ψηφοφόρων που «τίναξαν στον αέρα» την «αναπτυξιακή » πορεία ψηφίζοντας ανθρώπους σαν εμένα στις 25 Ιανουαρίου 2015.

Όντως, το κυρίαρχο μεν, ψευδές δε αφήγημα, ήταν ότι

το ελληνικό εκλογικό σώμα, σαν το άτακτα παιδιά που ουρλιάζουν από το πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου «πότε θα φτάσουμε επιτελούς, μπαμπά;» και αποσπούν την προσοχή του οδηγού, εκτροχίασε τη χώρα από τον δρόμο προς την ανάκαμψη ακριβώς τη στιγμή που μπαίναμε στην τελική της ευθεία.

Κι όλα αυτά για να καταλήξουν στο «συμπέρασμα» ότι, αν δε μεσολαβούσαν οι ενέργειες του ανυπόφορου υπουργού οικονομικών της πρώτης κυβέρνησης του Σύριζα, δε θα είχε χρειαστεί ποτέ 3ο μνημόνιο

Γράφημα 1: Η διακύμανση του τριμηνιαίου ελληνικού εθνικού εισοδήματος, σε ευρώ, και τιμές, για την περίοδο 2007-2014 με τη συμπαγή γραμμή να αποδεικνύει τον κινούμενο μέσο όρο (διάρκεια ενός έτους)

Γράφημα 1

Ας εξετάσουμε μια στιγμή το αφήγημα εκείνο ψυχρά και αντικειμενικά: Υπήρξε ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας το 2014, την οποία οι ψηφοφόροι απέτρεψαν εκλέγοντας τύπους σαν κι έμενα; Η τεθλασμένη γραμμή στο Γράφημα 1 δείχνει το συνολικό εθνικό εισόδημα της Ελλάδας σε ευρώ, χωρίς στατιστικά μαγειρέματα. Η μαύρη συμπαγής γραμμή ακολουθεί τους μέσους όρους ανά τετράμηνο και δίνει μια πιο σαφή αίσθηση της συνολικής τάσης. Η οβάλ σκιά αναδεικνύει την περίοδο του 2014 κατά την οποία ξεκίνησε η δήθεν ανάκαμψη. Tη βλέπετε πουθενά; οι ‘Έλληνες ψηφοφόροι πάντως, δεν την έβλεπαν, (περισσότερα…)

…Απτόητος εκείνος, είπε : «Υπάρχει κομματική πολιτική και κυβερνητική πολιτική. Εσύ θ’ ασχοληθείς με τη δεύτερη και θ’ αφήσεις την πρώτη σ’ εμάς».!…

Food Chain / Hellenic Banker-Hellenic Banks Recapitalized with the Taxes of Borrowers -German Banks-The of Hunger

`

Success Story

`

νώ ο Στουρνάρας αναλάµβανε το Υπουργείο Οικονοµικών, εκείνο το καυτό καλοκαίρι του 2012, οι αξιωματούχοι της ΕΕ και του ΔΝΤ προσπαθούσαν να λύσουν µια δική τους σπαζοκεφαλιά. Τα δάνεια της δεύτερης συµφωνίας διάσωσης είχαν καθυστερήσει, εξαιτίας των δύο εκλογικών αναµετρήσεων, και δε θα άρχιζαν να εκταμιεύονται πριν από το φθινόπωρο. Δυστυχώς, η Αθήνα είχε να αποπληρώσει στις 20 Αυγούστου οµόλογα που είχε στην κατοχή της η ΕΚΤ αξίας 3,5 δισεκατοµµυρίων ευρώ. Πώς θα γινόταν αυτό, δεδοµένου ότι το ταµεία ήταν άδεια;

Όταν θέλει η τρόικα, βρίσκει τρόπους. Ιδού, σε οργή κίνησή, ο τρόπος, η «λύση» που σκαρφίστηκαν, ώστε ο αναγνώστης να εκτιμήσει την ταχυδακτυλουργική τέχνη των τροϊκανών, σε όλο της το µεγαλείο:

⦁ Η ΕΚΤ παραχώρησε στις κρεοκοπηµένες ελληνικές τράπεζες το δικαίωµα να εκδώσουν lΟU µε oνοµαστική αξία 5,2 δισ. Ευρώ-μπακαλόχαρτα δηλαδή, δεδοµένου ότι τα ταµεία των τραπεζών ήταν άδεια.

⦁ Επειδή κανένας δε θα πλήρωνε πραγματικό χρήμα για να αγοράσει αυτά τα lΟU, οι τραπεζίτες τα προσκόµισαν στον υπουργό Οικονοµικών, τον Στουρνάρα, ο οποίος εγγυήθηκε γι’ αυτό, εξ ονόµατος του χρεοκοπημένου κράτους, σε µια κίνηση δηµιουργίας εικονικής πραγματικότητας (δεδοµένου πως καµία χρεοκοπημένη οντότητα, εν προκειµένω το κράτος, δεν είναι σε θέσn να εγγυηθεί πραγματικά το lΟU μίας άλλης χρεοκοπηµένης αντίστοιχης, εν προκειµένω των τραπεζών).

⦁ Έπειτα οι τραπεζίτες προσκόµισαν το άνευ αξίας lΟU τους (τα οποία πλέον έφεραν την «εγγύηση» του πτωχευμένου ελληνικού κράτους) στην Τράπεζα της Ελλάδος, που φυσικά αποτελεί παράρτημα της ΕΚΤ, ως εχέγγυα για καινούρια δάνεια.

⦁ Το Eurοgrοup έδωσε το πράσινο φως στην ΕΚΤ να επιτρέψει στο ελληνικό παράρτημα της (την Τράπεζα της Ελλάδος) να δεχτεί αυτά τα lΟU, ως εχέγγυα, και να παράσχει στις τράπεζες πραγματικό χρήµα που ισοδυναµούσε µε το 70% της oνοµαστικής αξίας των lΟU (λίγο πάνω από 3,5 δισεκατοµµύρια).

⦁ Εν τω μεταξύ η ΕΚΤ και το Eurοgrοup έδωσαν το πράσινο φως στο Υπουργείο Οικονοµικών του Στουρνάρα να εκδώσει επιπλέον έντοκα γραµµάτια δημοσίου µε oνοµαστική αξία 3,5 δισ. lΟU που εκδίδονται από το κράτος, τα οποία φυσικά δε θα άγγιζε κανένας επενδυτής που έχει σώας τας φρένας, δεδοµένης της γύµνιας των κρατικών ταµείων.

⦁ Στη συνέχεια οι τραπεζίτες ξόδεψαν τα 3,5 δισ. που είχαν λάβει από την κεντρική τράπεζα της Ελλάδας -στην πραγµατικότητα από την ίδια την ΕΚΤ-, ενεχυριάζοντας τα δικά τους άνευ αξίας lΟU προκειµένου να αγοράσουν τα κρατικά άνευ αξίας lΟU.

⦁ Τέλος, η ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποίησε αυτά τα 3,5 δισ. για να εξοφλήσει τη δόση 3,5 δισ. αποπληρωµών χρέους που όφειλε στην … ΕΚΤ!

Η λογική των Αρτ και Κον σε άλλο, ανώτερο, επίπεδο! (Δες Κεφάλαιο 3 – Δυο φίλοι και ένα βαρέλι ουίσκι σελ. 38) Ωχριούν μπροστά σε τέτοια πλεκτάνη πολλές από τις απάτες που κατέστησαν τους τραπεζίτες της Γουόλ Στριτ όνειδος του πλανήτη. Η περίφημη ρήση του Γουόλτερ Σκοτ «Ω, τι μπλεγμένο ιστό υφαίνουµε / όταν στον δρόµο της απάτης μπαίνουμε!» αποκτά εντελώς νέα διάσταση. Από την άλλn, όµως, χωρίς τέτοιους μπλεγμένους ιστούς, πώς θα έχαβε ο πολύς κόσµος το παραµύθι ότι η Ελλάδα ήταν φερέγγυα και σε τροχιά ανάκαµψης τώρα που είχε σχηματισθεί η συγκυβέρνησή ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ; Με το που υφάνθηκε, όµως, αυτός ο ιστός, προέκυψε ανάγκη για έναν καινούριο.

Περίπου την ίδια περίοδο που συνέβαιναν αυτά η Κριστίν Λαγκάρντ πιεζόταν από τα εκτός Ευρώπης κράτη-µέλη του ΔΝΤ, π.χ. από χώρες όπως η Βραζιλία, η lνδία, η Ιαπωνία και η Μαλαισία, να θέσει τέρμα στην παρωδία και να πει στο Βερολίνο ότι, αν δεν αναδιαρθρωνόταν το ελληνικό χρέος, το ΔΝΤ θα αποσυρόταν από αυτή την αδιέξοδη υπόθεσn. Το φθινόπωρο του 2012, καθώς οριστικοποιούνταν η δεύτερη διάσωση, η Λαγκάρντ προέβη σε µια αξιοσημείωτη κίνηση που φανέρωνε πόσο έντονες πιέσεις δεχόταν: προσέγγισε τον Στουρνάρα και του πρότεινε, εν όψει του Eurοgrοup εκείνου του µήνα, να απαιτήσουν από κοινού από τον Γερμανό υπουργό Οικονοµικών, τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δραστικό κούρεµα του ελληνικού χρέους.

Όµως ο Στουρνάρας, αντί να αδράξει εκείνη τη µοναδική ευκαιρία να διαμορφώσει συµµαχία µε το ΔΝΤ, ενημέρωσε τον Σόιμπλε για την πρόταση της Λαγκάρντ να συγκροτήσουν κοινό µέτωπο εναντίον του και του ζήτησε την άδεια να την αποδεχτεί. Φυσικά, ο Σόιμπλε έδωσε εντολή στον Στουρνάρα «να το ξεχάσει». Το εντυπωσιακό είναι ότι όλα αυτά τα γνωρίζουµε επειδή µας τα κοινοποίησέ ο ίδιος ο … Στουρνάρα µε εκείνο το αμίμητο: «Μου είπε «fοrget it, Yannis!«».

Εκείνη την περίοδο συμμετείχα σε τραπεζικό συνέδριο στις Ηνωµένες Πολιτείες. Εκεί έτυχε να συναντήσω διευθυντικό στέλεχος του ΔΝΤ που, στο περιθώριο του συνεδρίου, µε προσέγγισε για να απορήσει µε θυµό φωναχτά: «Μα πώς το σκέφθηκε [ο Στουρνάρας]; Έχουν καµιά καλύτερή ιδέα για να το βγάλουν πέρα; Υπάρχει κάποιο σχέδιο; Δεν μπορώ να (περισσότερα…)