`
…«Μην επιτρέψετε, συνάδελφοι, να θυσιαστούν στον βωμό του μνημονίου οι αλγοριθμικοί έλεγχοι της ομάδας εργασίας του Παν. Δάνη, η εκπληκτική αυτή ευκαιρία να χτυπήσουμε την καρδιά της μεγαλοφοροδιαφυγής, μέσα από δικούς μας, αξιόπιστους καταλόγους φοροφυγάδων που επισκίαζαν τις λίστες Λαγκάρντ, Λουξεμβούργου κτλ. Θα εισρεύσουν μεγάλα ποσά στα δημόσια ταμεία και θα αποκαταστήσουμε το απολεσθέν αίσθημα δικαιοσύνης.»
(Γ.Β., Βουλή, πριν ψηφιστεί το 3ο μνημόνιο)…
`
(Διευκρίνηση: Τιμώ και σέβομαι το Γιάνη Βαρουφάκη. Αναγνωρίζω, την εντιμότητα, την αξιοπρέπεια, το θάρρος, το σεβασμό σε ιδέες και αρχές, καθώς και τις εξαιρετικές γνώσεις και επιστημονικές του ικανότητες του. …Δεν έχω την τιμή να τον γνωρίζω, ούτε τον ψήφισα ποτέ, ούτε διαφαίνεται, ιδίως τώρα, που κατεβαίνει στις εκλογές, λόγω, κυρίως μη πολιτικής συμφωνίας (για Καπιταλισμό-ΕΕ κ.α.)…
`
(ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΑΡΘΡΟΥ **)
`
ο 3° μνημόνιο το έφεραν στη Bουλή στα μέσα Αυγούστου. Η συνεδρίαση της ολομέλειας ξεκίνησε στις εννέα το βράδυ, όταν οι βουλευτές λάβαμε εκατοντάδες μνημονιακές σελίδες που συνόδευαν τη νέα δανειακή σύμβαση. Με τον πρώτη ματιά φαινόταν ότι η μετάφραση ήταν γελοιωδώς πρόχειρη, πιθανόν αλγοριθμική. Το Σώμα υποθέτω θα έπρεπε να διαβάσει όλον αυτό τον όγκο, που, και σε καλά ελληνικά να ήταν διατυπωμένος, ήταν οδυνηρό να διαβαστεί προσεκτικά, και να ψηφιστεί έως τα πρωί. Η ολονυχτία προβλεπόταν πραγματικό μοιρολόι αντί για κοινοβουλευτική διαδικασία, με τους μονολόγους των βουλευτών ένα αφόρητο σάουντρακ.
Μην έχοντας κάτι καλύτερο να κάνω, χρησιμοποίησα τις διασυνδέσεις που μου απέμεναν στις Βρυξέλλες για να λάβω στον υπολογιστή μου την αγγλική έκδοση των μνημονιακών κειμένων, με στόχο να περάσω το βράδυ μελετώντας τα αυθεντικά μνημονιακά κείμενα τα μόνα που είχαν νομική ισχύ.
Το φάσμα της καταστροφής ήταν ορατό διά γυμνού οφθαλμού από την πρώτη κιόλας σελίδα, εκεί όπου αναφερόταν ότι οι ελληνικές αρχές δεσμεύονταν να συμφωνούν τα πάντα με τους δανειστές, χωρίς ίχνος ανταποδοτικότητας, χωρίς την παραμικρή δέσμευση των δανειστών να συμφωνούν με τις ελληνικές αρχές. Επρόκειτο για ένα συμβόλαιο εκχώρησης δικαιωμάτων που κανένα δικαστήριο ευνομούμενης χώρας δε θα εκλάμβανε ως ισχυρό. Ήταν σαν να υπογράφεις συμβόλαιο με εργοδότη ότι του πουλάς το σώμα και την ψυχή σου: απλώς το δικαστήριο δεν μπορεί να αποδεχθεί το δικαίωμά σου να πουληθείς, ακόμα κι αν ποθείς να είσαι δούλος .
Εξαγριωμένος με αυτά που διάβαζα, εργάστηκα αρκετές ώρες, προσθέτοντας επεξηγηματικές υποσημειώσεις σ’ όλο τα νέο μνημόνιο και αναρτώντας το αποτέλεσμα στην ιστοσελίδα μου. Την επόμενη μέρα το είχαν κατεβάσει, σε μορφή pdf, ένα εκατομμύριο επισκέπτες από όλο τον κόσµο.¹ Έως τις εννέα το πρωί 118 βουλευτές του Σύριζα και 114 του μνημονιακού τόξου υπερψήφισαν την επέκταση της υποταγής μας στη χρεοδουλοπαροικία. Ήμουν ένας από τους 21 βουλευτές του Σύριζα που ψήφισαν «όχι», ενώ άλλοι 11 απείχαν.
Ο αντίκτυπος στο χώρα ήταν φρικτός. Όλοι σχεδόν οι φορολογικοί συντελεστές αυξήθηκαν. Ο ΦΠΑ πήρε τον βασανιστικό ανήφορο για όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες: τρόφιμα, ξενοδοχεία, βιβλία, φάρμακα, λογαριασμούς ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ κτλ. οι επιχειρήσεις, είτε ήταν ατομικές είτε τράπεζες και σούπερ μάρκετ, είδαν τον συντελεστή φορολόγησης τους να αυξάνεται από το 26% στο 29% και, τα χειρότερο, εξαναγκάστηκαν σε προπληρωμή του φόρου της επόμενης χρονιάς σε ποσοστό 100%, στη χώρα που συνορεύει με μια Βουλγαρία όπου οι επιχειρήσεις πληρώνουν … 10% (και χωρίς προπληρωμή). Το ΕΚΑΣ για τους ασθενέστερους Έλληνες, τους φτωχούς συνταξιούχους, κόπηκε ώστε να καταργηθεί. Οι ασφαλιστικές εισφορές αυξηθήκαν την ώρα που η ανασφάλεια θριάμβευε.
Όλη η εναπομείνασα δημόσια περιουσία ξαναβγήκε στο σφυρί, μέσω ενός Υπερταμείου χειρότερου του ΤΑΙΠΕΔ, υπό την έννοια ότι ελεγχόταν ακόμα πιο πολύ, δηλαδή πλήρως, από τους δανειστές, που θα τσέπωναν τα λιγοστά έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων. Ο κατάλογος της φρίκης ήταν ατελείωτος. Επρόκειτο για «μέτρα» που επιβάλλει κανείς σε μια ασθενική οικονομία αν θέλει να την αποτελειώσει.
Mήνες μετά, σε συνέδριο στην Ιταλία, όπου μοιραζόμουν το βήμα με τον Γενς Σπαν, τον υφυπουργό του Σόιμπλε και ανερχόμενο (για κάποιον λόγο) αστέρι στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, ο Γενς μου επιτέθηκε για την τοποθέτηση μου ότι η επιβολή του 3ου μνημονίου ήταν η σύγχρονη εκδοχή της διπλωματίας των κανονιοφόρων του 19ου αιώνα. «Η Βουλή σας ψήφισε υπέρ με μεγάλη πλειοψηφία, έτσι δεν είναι;» με ρώτησε φανερά ικανοποιημένος με τον εαυτό του. «Βεβαίως», του απάντησα. «Μόνο που το «ναι» ενός μη ελεύθερου να πει «όχι» είναι, του απάντησα, η χειρότερη μορφή δουλείας, όπως μας έμαθαν οι φεμινίστριες».
Λίγο μετά την παραίτηση μου έλαβα δύο απεγνωσμένα τηλεφωνήματα. Ένα ήταν εκείνο του Παναγιώτη Δάνη, του ειδικού γραμματέα του ΣΔΟΕ, με τον οποίο ιδρύσαμε την ομάδα εργασίας στο υπουργείο που είχε βάλει μπροστά τα αλγοριθμικό κυνήγι των μεγαλοφοροφυγάδων της περιόδου 2000-14, παρά την έντονη αντίδραση της τροϊκανής Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων.² «Ετοιμάζονται να μας κλείσουν», μου είπε με φωνή απελπισμένη, «τώρα που είμαστε έτοιμοι να πιάσουμε εκατοντάδες χιλιάδες φοροφυγάδες, φέρνοντας δισεκατομμύρια στα ταμεία». Άνοιξα τα αρχείο μου με το νέο μνημόνιο και πολύ σύντομα είχα βρει τα αποτυπώματα του εγκλήματος θαμμένα στο εσωτερικό του: ήταν πρόβλεψη για απορρόφηση, και κατάργηση ουσιαστικά, του ΣΔΟΕ από την, υπό τον έλεγχο της τρόικας, Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Ρώτησα τον Παναγιώτη αν η δουλειά της ομάδας εργασίας συνεχιζόταν και μετά την κατάργηση του ΣΔΟΕ. «όχι», μου απάντησε. «Καταργούν όλο τα έργο».
Κάνοντας χρήση της βουλευτικής μου ιδιότητας χρησιμοποίησα τον χρόνο ομιλίας που είχα στη διάθεση μου στην Επιτροπή Οικονοµικών Υποθέσεων της Bουλής για να ξεσκεπάσω αυτό τα σκάνδαλο. Κοιτάζοντας πότε τον Τσακαλώτο και πότε τους βουλευτές μας είπα:
«Δημιουργήσαμε μια εκπληκτική ευκαιρία να χτυπήσουμε την καρδιά της χρόνιας μεγαλοφοροδιαφυγής, να εισρεύσουν μεγάλα ποσά στα δημόσια ταμεία και να αποκαταστήσουμε το απολεσθέν αίσθημα δικαιοσύνης. Φτιάχναμε δικούς μας, αξιόπιστους καταλόγους φοροφυγάδων που επισκίαζαν τις λίστες Λαγκάρντ, Λουξεμβούργου κτλ. Μην Επιτρέψετε, συνάδελφοι, να θυσιαστούν στον βωμό του μνημονίου οι αλγοριθμικοί έλεγχοι της ομάδας εργασίας υπό τον Παναγιώτη Δάνη».
Oι βουλευτές του Σύριζα που πρόσφατα είχαν ψηφίσει τα 3°μνημόνιο με κοίταζαν απαθείς, σαν να μην είχα μιλήσει, ενοχλημένοι που σαν τον τρελό του χωριού τους έλεγα πικρές αλήθειες. Τα «μέσα» δε απέδωσαν ούτε μια από τις λέξεις που είχα πει.
Mέχρι το φθινόπωρο ο Παναγιώτης Δάνης είχε απομακρυνθεί, παραιτούμενος, έχοντας πρώτα καταθέσει πολυσέλιδη αναφορά στον Τσίπρα, η οποία βεβαίως βεβαίως αγνοήθηκε τεχνηέντως. Η φοροδιαφεύγουσα ολιγαρχία, βοηθούμενη από την καλύτερη της φίλη, την τρόϊκα, είχε διαφύγει άλλη μία φορά, ίσως πια οριστικά.
Το δεύτερο απεγνωσμένο τηλεφώνημα ήταν εκείνο του Αντώνη Στεργιώτη, που είχε διοριστεί από μένα πρόεδρος της ΕΕΕΠ (της ρυθμιστικής αρχής των παιγνίων, του τζόγου δηλαδή, και, πρωτίστως, του μονοπωλιακού ιδιωτικοποιημένου ΟΠΑΠ), τότε που δεν είχα δεχθεί την εισήγηση του Γιάννη Ρουμπάτη, αρχηγού της ΕΥΠ, να κρατήσω τον προηγούμενο πρόεδρο και εκλεκτό της Μνημονιακής ολιγαρχίας. Μου ανέφερε μία ιστορία παρόμοια εκείνης του Παναγιώτη Δάνη:
Ο ΟΠΑΠ, σε αγαστή συνεργασία με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, και με την ανοχή του Τσακαλώτου, τον ξήλωνε από τη θέση του και διαπόμπευε όποιο μέλος της ΕΕΕΠ αντιστεκόταν, με στόχο την ακύρωση των περιορισµών που είχαμε θέσει στο βιντεολότο (VLT) του ΟΠΑΠ ως προς τη μέγιστη ημερησία ζημιά των πελατών (τα 60 ευρώ που είχα ορίσει) και τους όρους χρήσης που απαιτούσαν πληκτρολόγηση του ΑΦΜ του παίκτη. Πριν κλείσει το 2015, ο Στεργιώτης είχε απομακρυνθεί, και μαζί με αυτόν οι περιορισμοί που εμπόδιζαν τον ΟΠΑΠ να εκμεταλλεύεται την απόγνωση των όλο και πιο εξαθλιωμένων Ελλήνων, απομυζώντας από αυτούς τα τελευταία τους ευρώ, τη σύνταξη της γιαγιάς, χρήματα κερδισμένα με ιδρώτα και με αντάλλαγμα φρούδες ελπίδες.
`
Το τέλος του φιλελευθερισμού
`
αρά το αίσθημα υπερηφάνειας που μου άφησε η συμμετοχή μου στην Ελληνική Άνοιξη, και τον τρόμο που ζωγραφίστηκε στα πρόσωπα των στυγνότερών δανειστών και των εγχώριων ολιγαρχών, η ήττα μας είχε μεγάλο κόστος. Όσο και αν φαίνεται περίεργο, το μεγαλύτερο μέρος του κόστους εκείνου το χρεώθηκαν οι προοδευτικοί άνθρωποι εκτός Ελλάδας, παρατηρώντας τον Σύριζα, στον οποίο είχαν επενδύσει τόσες ελπίδες, να ασπάζεται, κυριολεκτικό εν μιά νυκτί το δόγμα της ΤΙΝΑ (της ανυπαρξίας εναλλακτικης³) με τον ενθουσιασμό που ο Ουίνστον Σμιθ του Όργουελ «κατάλαβε» ότι, εντέλει, αγαπούσε τον Μεγάλο Αδελφό. Βέβαια, η ήττα γίνεται λιγότερο δυσβάστακτη όταν εντάσσεσαι στο πλαίσιο ενός ευρύτερου αγώνα.
«Η παρατήρηση των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαχειριστεί την οικονομική της κρίση μου φέρνει στον νου το συναίσθημα που είχα την πρώτη φορά που είδα παράσταση του Οθέλλοu του Σαίξπηρ: ο θεατής αναρωτιέται πώς οι κυβερνώντες μπορεί να είναι τόσο παραπλανημένοι … Σε αυτή την τιτανομαχία για την ακεραιότητα και την ψυχή της Ευρώπης, οι δυνάμεις του ορθού λόγου και του ουμανισμού καλούνται να αντιμετωπίσουν έναν μεγεθυνόμενο αυταρχισμό».
Τα παραπάνω λόγια προέρχονται από ομιλία την οποία εκφώνησα το 2013 στην Αυστραλία με τίτλο: Ο βρόμικος πόλεμος για την ακεραιότητα και την ψυχή της Ευρώπης.4 Τα γεγονότα του 2015 επιβεβαίωσαν τον πόλεμο εκείνο, καθώς και την πικρή αλήθεια ότι οι δυνάμεις του ορθού λόγου και του ουμανισμού κατατροπώνονταν.
Λίγο λιγότερο από έναν χρόνο μετά την παραίτηση μου, οι Βρετανοί ψήφισαν να φύγουν από την Ένωση, με τη βάναυση συμπεριφορά του τριγώνου Βερολίνου-Βρυξελλών-Φρανκφούρτης απέναντι στην Ελληνική Άνοιξη να επηρεάζει σοβαρά τα ποσοστό εκείνο που έκανε τη διαφορά υπέρ του Brexit. Κατόπιν, τον Νοέμβριο του 2016, λόγω του Brexit φύσηξε ούριος άνεμος στα πανιά του Ντόναλντ Τραμπ, φέρνοντας τον φατνιακό, ξενοφοβικό επαρχιωτισμό του στον Λευκό Οίκο. Με τη σειρά του ο Τραμπ ενίσχυσε σημαντικά το ηθικό και τη δυναμική ρατσιστών, εθνικιστών και φιλόδοξων δικτατορίσκων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η σκανδαλώδης συμπεριφορά της Ευρώπης απέναντι στους πρόσφυγες που κατέφθασαν τα καλοκαίρι του 2015, και συνεχίζουν να καταφθάνουν, στα παράλιά μας, για να μην αναφερθώ στη σκανδαλώδη συμφωνία της ΕΕ με τον Ερντογάν, δεν είναι παρά ένα επιπλέον σύμπτωμα του ίδιου φαινομένου.
Στο µεταξύ, «έγκυροι» σχολιαστές και οι πολιτικοί εκπρόσωποι του βαθέος κατεστηµένου, οι οποίοι αυτοπαρουσιάζονται ως υπερασπιστές του φιλελευθερισμού, αναρωτιούνται φωνακτά ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους τα «φιλελεύθερο κατεστηµένο» τα βρίσκει σκούρα στην προσπάθεια να αναπαραγάγει την εξουσία του. Έχοντας πρόσφατα βιώσει τις πρακτικές τους από πολύ κοντά, το επίθετο «φιλελεύθερο» θα ήταν το τελευταίο που θα χρησιμοποιούσα για να χαρακτηρίσω τα κατεστημένο της Ευρώπης.
Μια φορά κι έναν καιρό, το φιλελεύθερο διακύβευμα αφορούσε την ετοιμότητα να «καταβάλουµε κάθε αντίτιμο, να επωμιστούμε κάθε βάρος, να αποδεχθούμε κάθε κακουχία, να προστατεύσουμε τον κάθε φίλο, να αντιµετωπίσουµε τον όποιο εχθρό, ώστε να εγγυηθούμε την επιβίωση και την επιτυχία της ελευθερίας και της δικαιοσύνης», έτσι για να θυμηθούμε για µια στιγµή τα εμψυχωτικά λόγια του Τζον Κέννεντυ. Όµως, ένα κατεστηµένο που χρησιµοποιεί µε άνεση την τακτική της αντιστροφής της αλήθειας, ώστε να καταργήσει µια δημοκρατικά δοσμένη λαϊκή εντολή, και για να επιβάλει πολιτικές που οι ίδιοι οι αξιωµατούχοι κρίνουν αποτυχηµένες εκ προοιμίου, δεν μπορεί σε καµία περίπτωση να χαρακτηριστεί «φιλελεύθερο».
Το να οδηγείς στην ανέχεια τον Κώστα για να φοβηθεί η Κατερίνα αποτελεί το αντίθετο του φιλελευθερισμού. Κάτι άλλο, κάτι διαφορετικό από τον φιλελευθερισμό, ακόµα και από τα βάναυσο αδερφάκι του, τον νεοφιλελευθερισμό, κατάφερε να διαποτίσει το κατεστημένο όταν κανείς δεν έδινε σημασία. Αυτό που βίωσα στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο, στη Φρανκφούρτη, στην Αθήνα, παντού δεν ήταν η ισχύς ενός «φιλελεύθερου κατεστηµένου». Το ένιωθα πιο πολύ ως µια µορφή Εκδικητικού Αμοραλισμού, ενός Ανοήτως Αυταρχικού Κατεστηµένου, τα οποίο ένιωθε τα έδαφος να υποχωρεί κάτω από τα πόδια του.
Το 3ο µνηµόνιο, τα οποίο διάβασα και γέμισα µε σχόλια και επεξηγήσεις εκείνη την αυγουστιάτικη νύχτα στη Bουλή των Ελλήνων, ξεκινούσε µε τη φράση:
«Η Ελλάδα έχει ζητήσει την υποστήριξη των Ευρωπαίων εταίρων ώστε να επανακτήσει βιώσιµα οικονοµικά μεγέθυνση, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας. να µειώσει τις ανισότητες, να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της χρηματοοικονομικής αστάθειας της, καθώς και της ευρωζώνης γενικότερα. Αυτό τα Μνημόνιο Κατανόησης έχει ετοιμαστεί ως απόρροια της αίτησης της 8ης Ιουλίου 2015 της Ελληνικής Δημοκρατίας.»
Η οργουελιανή γλώσσα στην οποία είναι γραµµένος ο πρόλογος του μνημονίου λέει πολλά. Το θύµα εξαναγκάστηκε να προσποιείται ότι παρακαλούσε για την τιμωρία του και πως οι δανειστές απλώς έρχονταν να βοηθήσουν, γενναιόδωρα ανταποκρινόμενοι στο αίτημα αυτό. Όπως κάποτε Αμερικανός στρατηγός στο Βιετνάµ δικαιολόγησε την ολοσχερή καταστροφή µιας πόλης µε το επιχείρημα ότι η πόλη έπρεπε να καταστρέφει για να σωθεί από τους Βιετκόνγκ, έτσι και η ασφυξία της Ελλάδας γιορταζόταν από την τρόϊκα ως αποτελεσματική µέθοδος επιβολής πειθαρχίας σε έναν αποπλανημένο λαό.
Υπό µια ενδιαφέρουσα οπτική, η Ελλάδα βίωσε ως χώρα, ως λαός συνολικά, αυτό που ζουν καθημερινά οι φτωχοί Βρετανοί όταν, στα κέντρα εξεύρεσης εργασίας, για να τους δοθεί κάποιο επίδομά διαβίωσης, καλούνται να υπογράψουν εξευτελιστικά κείµενο που περιέχουν φράσεις όπως: «οι µόνοι µου περιορισμοί είναι εκείνοι που θέτω εγώ ο ίδιος στον εαυτό µου».5
Στο παρανάλωμα των φαντασιώσεων του ευρωπαϊκού κατεστηµένου που ακολούθησε την τραπεζική καθίζηση του 2008, και την κρίση του ευρώ την οποία γέννησε η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, τα βαθύ ευρωπαϊκό κατεστηµένο απώλεσε και κάθε αίσθηση του µέτρου και της αυτοσυγκράτησης. Ένα περιστατικό που αποτυπώνει ανάγλυφα τον άνευ κανόνων ταξικού πολέµου του ευρωπαϊκού κατεστηµένου υπέρ των «ημετέρων» του το έζησα από κοντά όταν ήμουν ακόµη στο υπουργείο.
Κάποια στιγµή έπεσε στην αντίληψη µου πως µερικά στελέχη του υπουργείου λάµβαναν-για τα δεδοµένα του ελληνικού δημοσίου απερίγραπτα υψηλούς µισθούς: ήταν ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος ο διευθύνων σύµβουλος και τα μέλη του ΔΣ του Ταµείου Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας, του Ταµείου που δημιούργησε τα 2ο µνηµόνιο και τα οποίο, υπό τον έλεγχο βέβαια της τρόϊκας, διαχειριζόταν ουσιαστικά τα πλειοψηφικά πακέτα µετοχών των ελληνικών τραπεζών. Όλοι τους, φυσικά, πληρώνονταν από τα δημόσια ταµεία.
Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι ο διευθύνων σύµβουλος λάµβανε 180.000 ευρώ ετησίως, την ώρα που ένας αρεοπαγίτης δεν έβγαζε πάνω από 60.000 και ο πρωθυπουργός της χώρας περίπου 105.000. Μιας και ο καθορισµός του ύψους αυτών των µισθών ήταν στη διακριτική µου ευχέρεια, έδωσα εντολή να µειωθούν κατά 40%, περίπου όσο είχαν µειωθεί κατά µέσον όρο όλοι οι µισθοί στη χώρα από το 2008, οπότε ξέσπασε πρώτη φορά η κρίση. Έτσι, ο ετήσιος µισθός του διευθύνοντας συµβούλου του ΤΧΣ θα µειωνόταν από 180.000 σε 129.000 ευρώ, ένα αξιοπρεπέστατο ποσό, αρκετά υψηλότερο από την ετήσια αμοιβή του πρωθυπουργού.
Ποιός είδε τον θεό και δεν τον εφοβήθη! Η τρόικα, που αδημονεί να πετσοκόψει κάθε σύνταξη, επίδομά ή δαπάνη για βασικές ανάγκες του πληθυσμού, αντί να µου δώσει τα εύσημα για την εξοικονόμηση αυτή, εξανέστη, άστραψε και βρόντηξε εναντίον µου! Ο Τόµας Βίζερ µου έγραψε ξανά και ξανά, εκ µέρους σύσσωμης της τρόικας, απαιτώντας την ακύρωση της απόφασης µου. Γιατί; Επειδή ήταν τα δικά τους τα παιδιά, οι δικοί τους εντολοδόχοι. Βέβαια, δεν ενέδωσα στις πιέσεις του Βίζερ. Όµως, μετά την παραίτησή µου, κατά την υπουργία του Τσακαλώτου, ο µισθός του διευθύνοντας συµβούλου αυξήθηκε πάλι από τις 129.000 όχι στις 180.000 που τον είχα βρει αλλά στις … 220.000.
Να τι συµβαίνει όταν οι κατέχοντες αυθαίρετη εξουσία νιώθουν την κρίση που οι ίδιοι προκάλεσαν να τους απειλεί και να τους εκθέτει, την ώρα που χάνουν την αυτοπεποίθησή τους: επιδεικνύουν χωρίς αναστολές το άσχημο πρόσωπό τους. Έχοντας απωλέσει το όποιο ενδιαφέρον είχαν κάποτε να κερδίσουν το ιδεολογικό επιχείρημα και τις καρδιές των πολλών, οι εκπρόσωποι του κατεστηµένου στρέφονται στη δολοφονία του χαρακτήρα όποιου μπει στο διάβα τους και στις τιµωρητικές πολιτικές που γνωρίζουν ότι θα φέρουν λιγότερη ευηµερία και λιγότερη ελευθερία για τους πολλούς. χρησιµοποιούν στυγνή βία για να επιβάλουν πολιτικές που ούτε ο Ρέιγκαν ή η Θάτσερ δε θα αποδέχονταν.
Κι όταν, εν τέλει, καταπνίξουν την όποια εξέγερση εναντίον τους, επιβάλλουν τελετουργίες ταπείνωσης στους ηττημένους, όπως εκείνες οι εισαγωγικές παράγραφοι στο 3ο µνηµόνιο, µε µοναδικό στόχο να καταργήσουν τον όποιο χώρο υπήρξε για διάλογο, κριτική ανάλυση και, βέβαια, αντίσταση. Εν συντοµία, ζούµε µια δεκαετία όπου το κατεστηµένο έχει πάψει πια έστω να προσποιείται ότι είναι φιλελεύθερο.
Κατά τη διάρκεια των συνοµιλιών µου µε τους δανειστές, αρκετές φορές τους προειδοποίησα ότι η συντριβή µας δεν εξυπηρετούσε τα µακροπρόθεσµα συμφέροντα τους. Εάν, τους έλεγα, η δηµοκρατική, φιλοευρωπαϊκή, προοδευτική πρόκληση που εκπροσωπούσε η κυβέρνηση µας στραγγαλιζόταν µε ωμή βία, όπως τελικά έγινε, το αποτέλεσμα θα ήταν η ενίσχυση της ξενοφοβικής, αυταρχικής, αντιευρωπαϊκής Εθνικιστικής Διεθνούς. Αυτό προέκυψε µετά το πνίξιμο της Ελληνικής Άνοιξης του 15.
Πώς αντέδρασε το δήθεν φιλελεύθερο κατεστηµένο στην άνοδο του εθνικιστικού, μισαλλόδοξου ρεύματος τα οποίο γέννησε ο σκοτεινός, επικίνδυνος αυταρχισμός του; Η αντίδραση του θύµιζε τον πατροκτόνο που εκλιπαρεί τα δικαστήριο να του δείξει επιείκεια επειδή έµενε … ορφανός!
`
Ανεπιθύμητη δικαίωση
ριν από την κρίση, ως πανεπιστημιακός που έγραφε δύσβατα κείµενα για πολύ στενό κύκλο συναδέλφων, πάσκιζα να αποφύγω δύο ειδών ανθρώπους: οπαδούς και εχθρούς. Μετά την κάθοδό µου στον πολιτικό στίβο, απέκτησα πολλούς και από τους µεν και από τους δε: υποστηρικτές (που δέχονται σχεδόν ότι πω) και ορκισμένους επικριτές (που απορρίπτουν εκ προοιμίου ό,τι πω, ανεξαρτήτως περιεχομένου). Είναι κάτι για τα οποίο μετανιώνω. Δε μετανιώνω όµως για την απόφασή µου να εισέλθω στην κυβέρνηση ώστε να πολεμήσω από εκείνο το πόστο τον γενικευμένο ανορθολογισμό που αναπτύσσεται πλέον σε ηπειρωτική, πανευρωπαϊκή, κλίμακα. «Δεν είναι όµως ηλίθιο», µε ρώτησε κάποτε Αµερικανός δημοσιογράφος, «να διακινδυνεύεις την καριέρα σου για να εξαφανίσεις την ηλιθιότητα;» «Όχι, αν αυτή η καριέρα δε σου λέει τίποτα, παρά µόνον χρησιμεύει ως όπλο εναντίον της ηλιθιότητας», του απάντησα.
Κατηγορίες του τύπου «έπαιξες τη χώρα στα ζάρια κι έχασες» δε µε αγγίζουν. Και δε µε αγγίζουν επειδή, ως υπουργός οικονοµικών πτωχευµέvης χώρας, δεν είχα τα δικαίωµα να τζογάρω µε το µέλλον µας. Και δεν το έκανα! Βλέπεις, αναγνώστη, δεν είναι τζόγος να υιοθετήσεις µια στάση που είναι βέλτιστη ανεξαρτήτως του τι κάνει ο αντίπαλος σου. Η αντίσταση µέχρις εσχάτων στο 3ο µνηµόνιο ήταν η σωστή επιλογή, είτε οι δανειστές συµφωνούσαν σε βιώσιµες πολιτικές για τη χώρα είτε µας εκπαραθύρωναν από την ευρωζώνη. Ναι, θα προτιμούσαμε χίλιες φορές οι δανειστές, αντιμέτωποι µε την αποφασιστικότητά µας, να μη δεχθούν παράταση της χρεοδουλοπαροικίας, να επέλεγαν την πρώτη εναλλακτική (τη βιώσιμη, έντιμή συµφωνία) από το δεύτερο (το Grexit). Όµως η δική µας απόφαση να μη δεχθούμε παράταση της χρεοδουλοπαροικίας ήταν η σωστή και στις δύο περιπτώσεις. Άρα, δεν υπάρχει ούτε ίχνος τζόγου στη στάση µου.
Όσο για τις κατηγορίες ότι «κόντραρα» τους δανειστές περισσότερο απ’όσο έπρεπε, και δε δέχθηκα την προσφορά τους πιο νωρίς, αυτές εξαϋλώνονται όταν δει κανείς πως, ακόµα κι αν ήθελα να συνθηκολογήσω πριν από τον Ιούνιο, η τρόϊκα δεν είχε θέσει στο τραπέζι κάποια πρόταση στη βάση της οποίας θα «έβγαινε» το 2015, δεδομένων των αποπληρωμών που αντιμετωπίζαμε για να μην αναφερθώ στη ρήση του Bόλφγκαvγκ Σόϊµπλε ότι, στη θέση µου, ως πατριώτης, δε θα υπέγραφε ούτε εκείνος το 3ο µνηµόνιο (το οποίο µας παρουσίασε η τρόϊκα τον Ιούνιο).
Τον Μάρτιο του 2016 πέρασα ένα ολόκληρο βράδυ στην πρεσβεία του Εκουαδόρ στο Λονδίνο παρέα µε τον φίλο Τζούλιαν Ασσάνζ, ακούγοντας και ερμηνεύοντας μαγνητοφωνημένη συνοµιλία µεταξύ του γνώριμου µας Πόουλ Τόµσεν, του ΔΝΤ, και της Ντέλιας Βελκουλέσκου, η οποία ήταν πλέον η υπεύθυνη για την Ελλάδα στο ΔΝΤ. Με πικρή ικανοποίηση άκουσα τον Πόουλ να επιβεβαιώνει όσα λέω από το καλοκαίρι του 2015 για τη μη βιωσιμότητα του 3ου μνημονίου και την προδιαγεγραμμένη» αποτυχία του. Τον άκουσα ακόµα να επιµένει παθιασμένα ότι οι ορθοί δηµοσιονοµικοί στόχοι για την Ελλάδα ήταν εκείνοι για τους οποίους επέµενα εξαρχής, κόντρα στον ίδιο τον Τόµσεν εντός του Eurοgrοup και (µετά τον Απρίλιο του 2015) κόντρα στον Τσίπρα, ο οποίος, υπό την καθοδήγηση του Χουλιαράκη (δηλαδή του Βίζερ), αποδέχθηκε τους ανόητα υψηλούς στόχους πρωτογενούς πλεονάσµατος που απαιτούσαν η τρόϊκα και ο … Τόµσεν.6
https://wikileaks.οrg/imf-internal-20160319
********
Η µετά την ήττα δικαίωση φέρνει ρηχή ικανοποίηση αλλά, τουλάχιστον, ατσαλώνει τη βούληση μπροστά στο φάσµα του κυνηγιού μαγισσών που εξαπολύουν οι νικητές εναντίον σου, στόχος του οποίου είναι ο παραδειγµατισµός και η κάλυψη των πραγματικών ενόχων µε τρόπο που επιτρέπει στο αυταρχικό κατεστηµένο να αποποιηθεί τις ευθύνες του.
`
«Καµία χώρα δεν είναι νησί»
`
Κανένας άνθρωπος δεν είναι Νησί, ολοκληρωμένος από τον εαυτό του. Κάθε άνθρωπος είναι ένα κομμάτι της Ηπείρου, ένα µέρος του «κυρίως» Αν έστω κι ένα κοµµάτι γης παρασυρθεί στη θάλασσα, η Ευρώπη θα µικρύνει …
Τζον Νταν 7
ετά τα μέσα Αυγούστου του 2015, µε τον κόσµο µας ηττημένο αλλά ανίκητο, δεχόµουν πιέσεις να ιδρύσω νέο πολιτικό κόµµα που θα κρατούσε ζωντανό τα πνεύµα της Ελληνικής Άνοιξης. Μου ήταν αδύνατον. Τα σχέδια που είχα ήταν σφυρηλατημένα για τον προηγούμενο Γενάρη. Αν κατέβαινα και πάλι σε εκλογές, σε εκείνες τις θλιβερές του Σεπτέμβρη, και µου έβαζαν οι γνωστοί δηµοσιογράφοι τα µικρόφωνα στο στόμα ρωτώντας τι είχα να προτείνω, θα αναγκαζόμουν να επαναλάβω ότι έλεγα στην προεκλογική εκστρατεία του προηγούμενου Γενάρη, µε την προσθήκη ότι αυτή τη φορά, αν οι ψηφοφόροι µε εμπιστεύονταν, οι εξαγγελίες θα γίνονταν πράξη. Η σκέψη ενός τέτοιου λόγου δεν έπειθε ούτε εµένα τον ίδιο.
Η χώρα είχε περάσει σε άλλη καµπή, πιο κρίσιµη. Τα όπλα του Γενάρη είτε είχαν στομώσει είτε είχαν παραδοθεί στον εχθρό. Ο λαός µας, παραιτημένος, µε το ΟΧΙ του στα αζήτητα, έγλειφε τις πληγές του στο σπίτι του, πάσχιζε να τα φέρει βόλτα, είχε χάσει το κουράγιο του για νέες πλατείες, νέα φωτεινά ξεκινήματα. Όχι, τον Σεπτέμβρη του 2015 δε θα μπορούσα να ξαναζητήσω την ψήφο του, πιστεύοντας αυτά που του έλεγα.
Τέλη Αυγούστου βρεθήκαμε µε τη Δανάη στο Φρανζί, γαλλική κωμόπολη κοντά στο σύνορα µε την Ελβετία, προσκεκλημένοι του Αρνό Μοµπούρ, του υπουργού οικονοµίας της Γαλλίας πριν από τον Μακρόν, ο οποίος το 2014 είχε παραιτηθεί λόγω διαφωνίας του µε την απόφαση του προέδρου Ολλάντ να στραφεί προς πολιτικές λιτότητας. Στην ανοιχτή συγκέντρωση όπου θα µιλούσα συνειδητοποίησα ότι είχαν έρθει χιλιάδες άνθρωποι από τη γύρω περιοχή. Αµέσως υποψιάστηκα ότι δεν είχαν έρθει τόσο για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους προς τη ρημαγμένη Ελλάδα µας. Για να επιβεβαιώσω την αίσθηση εκείνη, τους είπα το εξής:
Είµαι εδώ επειδή η Ελληνική Άνοιξη συνετρίβη, όπως ακριβώς η Άνοιξη της Πράγας παλαιότερο. Όµως δεν είµαι εδώ σήμερα για να σας ζητήσω συμπαράσταση για τη συντετριµµένη ελληνική δηµοκρατία. Είµαι εδώ για να τείνω ελληνική χείρα αλληλεγγύης και βοήθειας προς τη γαλλική δηµοκρατία. Γιατί, φίλες και φίλοι, αυτό είναι που τώρα μπαίνει σε δοκιµασία: Η δηµοκρατία στην Γαλλία. Η δηµοκρατία στην Ισπανία. Η δηµοκρατία στην Ευρώπη ολόκληρη.
Η µικρή Ελλάδα είναι, και δυστυχώς παραµένει, ένα δυστοπικό εργαστήριο στο οποίο δοκιμάζονται καταστροφικές δυνάμεις των τραπεζικών διασώσεων, της απορρύθμισης της μισθωτής εργασίας και της αυτοϋπονευόμενης λιτότητας. Η Ελλάδα δεν ήταν παρά ένα µακρινό για εσάς πεδίο μάχης όπου δοκιµάστηκαν τα όπλα του ευρωπαϊκού κατεστηµένου εναντίον της δηµοκρατίας, αρχής γενοµένης από την ελληνική, µε σκοπό αµέσως µετά την επέκταση του πολέµου εναντίον της γαλλικής δημοκρατίας.
Η Ελλάδα δεν ήταν ποτέ το ζητούµενο για την τρόικα και το προσωπικό της, Εσείς είσαστε Γι αυτό είµαι εδώ. Επειδή αυτό που συνέβη σε εµάς αρχίζει να συµβαίνει σε εσάς.
Kρίvοvτας από την αντίδραση του κοινού, κατάλαβα ότι είχα χτυπήσει ευαίσθητο νεύρο. Πράγµατι είχαν συγκεντρωθεί εκεί γιατί συναισθάνονταν ότι αυτό που έκαναν οι ισχυροί της Ευρώπης στους Έλληνες δεν ήταν παρά µια πρόβα τζενεράλε γι αυτό που σχεδίαζαν για τους Γάλλους. Κι όταν τους είπα ότι ο Σόϊµπλε δεν έκρυβε καν καλά το όνειρό του να εγκαταστήσει την τρόϊκα στο Παρίσι, ήξεραν καλά τι έλεγα είδα στα µάτια τους την αναγνώριση µιας αλήθειας που την έκρυβαν μέσα τους αλλά την οποία, έως εκείνη τη στιγµή, δεν τολµούσαν να αντιμετωπίσουν συνειδητά.
Σε εκείνο τα χωράφι, στη µέση του γαλλικού πουθενά, όπου απευθυνόμουν σε χιλιάδες Γάλλους, αποφάσισα τι θα έκανα τι έπρεπε να γίνει. Αντίστοιχες συγκεντρώσεις στη Γερμανία ενίσχυσαν την απόφασή µου: έπρεπε να δουλέψουμε πανευρωπαϊκά ώστε οι πιο αδύναµοι, τα θύµατα της κρίσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού, παρεοκρατικού καπιταλισμού να ενώσουν τα χέρια ανεξαρτήτως εθνικότητος και παραβιάζοντας τους διαχωρισμούς μεταξύ χωρών-δανειστών και χωρών-οφειλετών.
Ο µοναδικός ρεαλιστικός τρόπος να αντιμετωπιστεί ταυτόχρονα τα Βαθύ Κατεστημένο και η Εθνικιστική Διεθνής που εκείνο δημιούργησε µε τον αδιέξοδο αυταρχισμό του ήταν η σύσταση ενός πανευρωπαϊκού, δημοκρατικού, ουμανιστικού κινήµατος. Στόχος του οποίου είναι να επιτύχει εκεί όπου απέτυχε η γενιά του 1929: να επεκταθεί πέρα από τα εθνικά σύνορα και τα κοµµατικά στεγανά, ώστε να βάλει φρένο ολίσθηση προς µια μεταμοντέρνα εκδοχή της δεκαετίας του 1930.
Μερικούς μήνες µετά, στις 9 Φεβρουαρίου 2016, τα κίνημα εκείνο γεννήθηκε. Επιλέξαµε τα φημισμένο θέατρο Φολκσµπύνε του Βερολίνου για να ιδρύσουμε τα Κίνηµα για τη Δηµοκρατία στην Ευρώπη, το DiEM25.(8) Η ενέργεια και ο ενθουσιασµός που δεν είχα για την ίδρυση ελληνικού κόµµατος τα καλοκαίρι του 2015 µε κατέκλυσε όταν διαπίστωσα την πραγματική δίψα που υπάρχει στην Ευρώπη για τα πνεύµα της Ελληνικής Άνοιξης.
Μια µέρα, σύντοµα, θα έρθει η ώρα, σκέφτηκα, το μεταλαµπα-δευµένο σε ολόκληρη την Ευρώπη πνεύµα της Άνοιξης του 15 να επαναπατριστεί και να ξαναδώσει την ελπίδα και το έναυσµα για επιστροφή στην πολιτική δράση στους υπέροχα γενναίους και ενάρετους Έλληνες που εμφύσησαν ζωή, χιούµορ και ελπίδα σε ολόκληρη την ήπειρο. Το σημειωματάριο µου έγραφε, τη μέρα που ιδρύαµε το DiEM25 στο Βερολίνο, ότι όταν έρθει εκείνη η μέρα οι Έλληνες μέλη του DiEM25 θα μπορέσουμε να πούµε, παραφράζοντας τον Σεφέρη, «εµείς που τίποτα δεν είχαµε τους διδάξαµε τη γαλήνη και την ισηγορία».
Από τότε το Diem25 φύτρωσε σε τριάντα ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία, όπου αριθμεί δεκάδες χιλιάδες μέλη. Στις αρχές του 2017 ήρθε και στην Ελλάδα, με παρθενική εκδήλωση στο κατάμεστο Βελλίδειο της Θεσσαλονίκης. Σύντοµα το Diem25 θα ιδρύσει «εκλογικά σκέλη», δηλαδή εθνικά κόμματα που θέτουν το πρόγραμμά μας στην κρίση των ψηφοφόρων σε κάθε χώρα ξεχωριστά, εξειδικευμένο προφανώς στις ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε χώρας.
Πώς θα εξελιχθεί τα εγχείρημα δεν έχω ιδέα. Η ιδέα και μόνον ότι πασχίζουμε να στήσουμε εκ του μηδενός το πρώτο πραγματικά πανευρωπαϊκό, διεθνικό κίνημα, χωρίς καμία χρηματοδότηση ή υπάρχουσα κομματική δομή, ακούγεται ουτοπικό. Πάvτως για εμάς που το βάλαμε στο σκαριά περισσότερο ουτοπική ακούγεται η άποψη ότι η σημερινή πορεία της Ευρώπης προς την απαξίωση, την αποδόμηση και τον μισανθρωπισμό θα διακοπεί είτε από το ίδιο το κατεστηµένο είτε από την επιστροφή στον κόρφο του κράτους-έθνους, όπου ελλοχεύουν οι εγχώριες ολιγαρχίες.
Πολλοί φίλοι και συνοδοιπόροι μάς βλέπουν με σκεπτικισμό. Η ιδέα της Ευρώπης έχει πληγωθεί τόσο βαθιά, κυρίως λόγω των γεγονότων του 15 το οποίο εξιστόρησα σε τούτες τις σελίδες, ώστε άνθρωποι, καλοί σαν το άλας της γης της να στρέφουν την πλάτη. Ακόμα και συμπαθούντες του διεθνιστικού πανευρωπαϊσμού του DίΕΜ25 μας απορρίπτουν ως αθεράπευτα ρομαντικούς.
`
`
Όμως επίτρεψε μου, αναγvώστη, να μοιραστώ μαζί σου μια τελευταία σκέψη: Το κίνημα μας μπορεί να φαίνεται ρωµαντικό, ουτοπικό, όμως η στρατηγική της εποικοδομητικής ανυπακοής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο συνδυασμός του εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του εναντίον αυτής της Ευρωπαϊκης Ένωσης, η σφυρηλάτηση στην πράξη ενός ευρωπαϊκού «δήμου», είναι ίσως η μόνη πρακτική εναλλακτική στη δυστοπία που φέρνει η σταδιακή αποδόμηση της Ευρώπης, αρχής γενομένης με το Brexit. Αυτή ήταν η πεποίθηση μου ως υπουργού οικονομικών. Αυτή παραμένει η πεποίθηση μου σήμερα.
Μπορεί, βέβαια, να έχω άδικο. Ο κίνδυνος όμως δεν είναι να στοχεύσουμε ψηλά και να αστοχήσουμε. Ο πραγματικός κίνδυνος είναι να κοιτάμε χαμηλά και να καταλήξουμε μονίμως γονατισμένοι. Μπορεί κάλλιστα η Ευρώπη, ως πολιτική ένωση, να έχει περάσει το σημείο της μη επιστροφής, ελέω της τρόικας και των «λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων», όπως λέγαμε κάποτε περιπαικτικά. Κι έτσι να είναι όμως: Το Diem25 είναι, πιστεύω, μοναδικά χρήσιμο. Και δεν το πιστεύουμε μόνο όσοι συνεχίζουμε να ελπίζουμε για την Ευρώπη.
Λίγο μετά τα πέρας της επιτυχημένης ιδρυτικής εκδήλωσης του DίΕΜ25 στο Βερολίνο, τον Φλεβάρη του 2016, θυμάμαι να κυκλοφορώ ανάμεσα στον κόσμο που έβγαινε από τα θέατρο. Με τις φλέβες μου να ξεχειλίζουν από αδρεναλίνη και ελπίδα, έπεσα πάνω σε παλιό Γερμανό ακτιβιστή. Φαινόταν απαθής. Επειδή είναι άνθρωπος τον οποίο εκτιμώ, παρά τη στοχοπροσήλωσή του στην … απαισιοδοξία, τον ρώτησα, πώς του φάνηκε το εγχείρημα. «Καταδικασμένο», ήταν η μονολεκτική του απάντηση.
«Τότε τι στα κοµμάτια κάνετε εδώ;», άκουσα τον σύντροφο µου Σρέτσκο Χόρβατ, που ήταν εκεί δίπλα, να τον ρωτάει θυµωµένα.
«Επειδή θέλω να είµαι κοντά στους ανθρώπους που θα πρέπει να μαζέψουν τα κοµμάτια από τα πάτωµα όταν το όλο οικοδόμημα καταρρεύσει», απάντησε.
Πρόκειται για εξαιρετικό λόγο να κρατήσουμε ζωντανή, σε ολόκληρη την Ευρώπη, τη μικρή φλόγα που άναψε ο λαός μας εκείνη την Άνοιξη του 15.
ΤΕΛΟΣ
Συμπέρασμα.
Εκπληκτικό βιβλίο. Μπράβο στον συγγραφέα και το επιτελείο του, για τον ανυπολόγιστο κόπο πούκαναν για να γραφτεί. Αν το 1/1000 αυτών τους των προσπαθειών, αφιερώσουν και οι συμπατριώτες–συμπατριώτισσες, για να το διαβάσουν, είμαι περισσότερο από βέβαιος ότι το κέρδος για τη χώρα μας που αργοπεθαίνει θάναι μεγάλο.
Ναι, θέλει αρκετό χρόνο και όρεξη, για να κάτσει κανείς και να μελετήσει τις 829 σελίδες, που νομίζω πως συμπυκνώνουν ανθρώπινες γνώσεις δεκάδων σύγχρονων βιβλίων –πέρα που είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν όλα συγκεντρωμένα, στην εποχή της παντοδυναμίας της εικόνας, του ήχου και του φευγαλέου των κοινωνικών δικτύων.
Οι αναλύσεις, τα συμπεράσματα, οι σκέψεις, οι αποκαλύψεις, τα γεγονότα, στα παρασκήνια και στα προσκήνια, το τι παιχνίδια παίχτηκαν, παίζονται και θα συνεχίσουν να παίζονται στις πλάτες μας-έως ότου αποφασίσουμε να πάρουμε στα χέρια τις τύχες και τη ζωές μας, έως ότου σηκωθούμε από το από pc, το κινητό, την πολυθρόνα, αφήνοντας στην άκρη το εγώ και την ανάθεση σε άλλους τα του οίκου μας και βγούμε στους δρόμους, παλεύοντας όλοι, δίπλα-δίπλα γι’αυτό…
Yellow: white none repeat scroll 0 0; color: #000000;»> ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΟΥ.
1. Eκείvη η γεμάτη σχόλιά μου έκδοση του 3ου μνημονίου μπορεί να διαβαστεί, στα αγγλικά, εδώ: https://www.yanisvarοufakiS.eu/wp-cοntent/upIοads/2015/08/mοu-annοtated-by-yv.pdf
2. Βλ κεφάλαιο 6.
3. There Is Νο Alternative TINA.
4. Επρόκειτο για διάλεξη την οποία έδωσα την 23η Οκτωβρίου 2013 στην Πολιτειακή Βιβλιοθηκη σιο Σύδνεϋ της Αυστραλίαs. Το κείμενό της, στα αγγλικά, είναι διαθέσιμο εδώ: https://www.yanisvarοufakis.eu/2013/10/25/the-dirty-warfοr-eurοpes-integrity-and-sοul-eurοpe-innaugural-pubΙic-lecture-uws-statelibrary-οf-new/
5. Βλ. Lynne Friedli & Rοbert Stearn, «Pοsitive affect as cοercive strategy», http://mh.bmj.cοm/cοntent/41/1/40.
6. Επειδή πολλοί θα με ρωτήσουν εύλογα, ποιος, έδωσε τη μαγνητοφωνημένη εκείvη συνομιλία στον Τζούλιαν Ασσάνζ και στο Wikileaks, να πω ευθαρσώs ότι δε γνωρίζω. Ομολογώ ότι ρώτησα τον Τζούλιαν. Όμωs ο Τζούλιαν τηρεί ως ιερό κανόνα την πολιτική της μη αποκάλυψης των πηγών του Wίkίleaks. Όποιοs πάντωs θέλει να διαβάσει το κείμενο εκείνης της συνομιλίας μπορεί να το βρει εδώ:
https://wikileaks.οrg/imf-internal-20160319/
https://wikileaks.org/imf-internal-20160319/
(από τον Julian Assange)
Σήμερα, 2 Απριλίου 2016, η WikiLeaks δημοσιεύει τα αρχεία μιας τηλεδιάσκεψης της 19ης Μαρτίου 2016 μεταξύ των δύο κορυφαίων αξιωματούχων του ΔΝΤ που είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση της κρίσης του χρέους στην Ελλάδα – Poul Thomsen, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ και της Delia Velkouleskou, για την Ελλάδα. Το ΔΝΤ αναμένει πιθανή ελληνική αδυναμία συνύπαρξης με το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με το εάν πρέπει να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση («Brexit»).
«Αυτό πρόκειται να είναι μια καταστροφή» παρατηρήσεις Velkouleskou στη συνάντηση.
Σύμφωνα με την εσωτερική συζήτηση, το ΔΝΤ σκοπεύει να πει στη Γερμανία ότι θα εγκαταλείψει την Τρόικα (αποτελούμενη από το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) εάν το ΔΝΤ και η Επιτροπή δεν καταλήξουν σε συμφωνία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
Thomsen: «Κοιτάξτε εσάς, κυρία Μέρκελ, έχετε μια ερώτηση: πρέπει να σκεφτείτε τι είναι πιο δαπανηρό, να προχωρήσετε χωρίς το ΔΝΤ – θα λέγατε το Bundestag ότι« το ΔΝΤ δεν είναι επί του σκάφους; »ή ] επιλέξτε την ελάφρυνση του χρέους που νομίζουμε ότι χρειάζεται η Ελλάδα για να μας κρατήσει στο σκάφος; »
Το υπόλοιπο στην Τρόικα φαίνεται όλο και πιο δύσκολο να πωληθεί εσωτερικά για το ΔΝΤ, επειδή οι μη πιστωτικές χώρες του ΔΝΤ βλέπουν τη θέση του ΔΝΤ στην Ελλάδα ως παραβίαση των πολιτικών της αλλού για μη χορήγηση δανείων σε χώρες με μη βιώσιμα χρέη.
Τον Αύγουστο, το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι δεν θα συμμετάσχει στην ελληνική διάσωση ύψους 86 δισ. Ευρώ, η οποία καλύφθηκε από κράτη μέλη της ΕΕ. Η διευθύντρια του ΔΝΤ, κ. Christine Lagarde, δήλωσε τότε ότι η μελλοντική συμμετοχή του ΔΝΤ εξαρτάται από το γεγονός ότι η Ελλάδα λαμβάνει «σημαντική ελάφρυνση του χρέους» από τους πιστωτές. Ο Lagarde ανακοίνωσε ότι μια ομάδα θα σταλεί στην Ελλάδα με επικεφαλής την Velkouleskou.
Ο Thomsen δήλωσε εσωτερικά ότι η απειλή μιας επικείμενης οικονομικής καταστροφής είναι απαραίτητη για να αναγκάσει τους άλλους παίκτες σε ένα «σημείο λήψης αποφάσεων». Για τη Γερμανία, για την ελάφρυνση του χρέους, και στην περίπτωση της Ελλάδας, να δεχτούν τα μέτρα «λιτότητας» του ΔΝΤ – συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των φόρων και της περικοπής των ελληνικών συντάξεων και των συνθηκών εργασίας. Ωστόσο, το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου «Brexit» στα τέλη Ιουνίου θα παραλύσει την ευρωπαϊκή λήψη αποφάσεων την κρίσιμη στιγμή.
«Δεν πρόκειται να δεχτώ ένα πακέτο μικρών μέτρων, δεν είμαι …», δήλωσε ο Thomsen. «Τι θα φέρει όλα αυτά σε ένα σημείο λήψης αποφάσεων; Στο παρελθόν υπήρξε μόνο μία φορά που λήφθηκε η απόφαση και τότε όταν [οι Έλληνες] ήταν έτοιμοι να εξαντλήσουν τα χρήματα σοβαρά και να χρεοκοπήσουν. …] Και ίσως αυτό θα συμβεί και πάλι.Σε αυτή την περίπτωση, σέρνει μέχρι τον Ιούλιο και σαφώς οι Ευρωπαίοι δεν πρόκειται να συζητήσουν για ένα μήνα πριν από τους Brexits … »
Τον περασμένο χρόνο ο υπουργός Οικονομικών Τσακαλώτος κατηγόρησε το ΔΝΤ για την επιβολή «δρακόντειων μέτρων», μεταξύ άλλων για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Ενώ η Velkouleskou ομολογεί στη συνάντηση ότι «το ενδιαφέρον που έστειλε ήταν ότι η Ελλάδα παρέδωσε … έδωσαν λίγη προσοχή τόσο στη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος όσο και στην …. τόσο στην πίστωση φόρου όσο και στη συμπληρωματική συντάξεις. »
Ωστόσο, η άποψη του Thomsen είναι ότι οι Έλληνες «δεν πλησιάζουν ακόμη να έρθουν κοντά για να δεχτούν τις απόψεις μας». Ο Βελκουλέσκι υποστηρίζει ότι «εάν η [ελληνική κυβέρνηση] πιέσει αρκετά, θα … Αλλά δεν έχουν κανένα κίνητρο και γνωρίζουν ότι η Επιτροπή είναι πρόθυμη να συμβιβαστεί, έτσι αυτό είναι το πρόβλημα».
Velkouleskou: «Πήγαμε σε αυτή τη διαπραγμάτευση με μια λανθασμένη στρατηγική, διότι διαπραγματευτήκαμε με την Επιτροπή σε μια ελάχιστη θέση και δεν μπορούμε να προχωρήσουμε περαιτέρω [ενώ η Επιτροπή ξεκινά απ ‘αυτό και είναι πρόθυμη να προχωρήσει πολύ περισσότερο. δεν διαπραγματευτήκαμε με την Επιτροπή και στη συνέχεια έβαλα στον Έλληνα κάτι πολύ χειρότερο, θέσαμε στους Έλληνες το ελάχιστο που ήμασταν πρόθυμοι να εξετάσουμε και τώρα οι Έλληνες λένε ότι δεν διαπραγματευόμαστε ».
Ενώ η Επιτροπή επιμένει σε ένα πλεόνασμα πρωτογενούς κρατικού προϋπολογισμού (συνολικός φόρος μείον όλες τις δημόσιες δαπάνες εκτός των αποπληρωμών του χρέους) 3,5%. το ΔΝΤ πιστεύει ότι ο στόχος αυτός πρέπει να οριστεί στο 1,5% του ΑΕΠ. Όπως λέει ο Thomsen, «αν έρθει η Ελλάδα για να μας δώσει 2,5% [του ΑΕΠ σε φορολογικές αυξήσεις και περικοπές συνταξιοδοτικών μισθών] … θα πρέπει να είμαστε απόλυτα πίσω τους». – που σημαίνει ότι το ΔΝΤ, σε αντάλλαγμα αυτής της νέας δέσμης μέτρων λιτότητας, θα υποστηρίξει τη μείωση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος που τους επιβλήθηκε από το 3,5% που επιμένει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο 1,5%.
Αυτοί οι στόχοι περιγράφονται ως «πολύ κρίσιμοι» για το ΔΝΤ. Οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ ζητούν από τον Thomsen «να ενισχύσει το μήνυμα σχετικά με τη συμφωνία για το 2,5%, διότι αυτό δεν διαπερνά και δεν κατακλύζεται πολύ καλά από την Επιτροπή».
Σε ένα σημείο, η Velkouleskou αναφέρεται σε μια ασυνήθιστη λύση: να χωρίσει το πρόβλημα σε δύο προγράμματα με δύο διαφορετικούς στόχους: «Το ερώτημα είναι αν οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να αποδεχθούν τους μεσοπρόθεσμους στόχους της Επιτροπής για τους σκοπούς του προγράμματος και τους στόχους μας για τους σκοπούς της ελάφρυνσης του χρέους. » Ο Thomsen εξηγεί περαιτέρω ότι «Πρέπει ουσιαστικά να συμφωνήσουν να θέσουν τους στόχους μας στη γραμμή βάσης και μετά να έχουν
και στη συνέχεια να έχουν κάτι στο ότι ελπίζουν ότι θα υπερέχει. Αλλά αν δεν το κάνουν, θα εκταμιεύσουν ακόμα. «
Η EWG [ομάδα εργασίας του ευρώ] πρέπει να «λάβει θέση σχετικά με το αν πιστεύει ότι οι προβλέψεις μας ή οι προβλέψεις της Επιτροπής». Οι προβολές ανάπτυξης του ΔΝΤ είναι ακριβώς το αντίθετο από τις προβλέψεις της Επιτροπής. Η Επιτροπή προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5%, ενώ το ΔΝΤ μειώνει το ΑΕΠ κατά 0,5% (ακόμη και αν η Ελλάδα αποδέχεται όλα τα μέτρα που επιβάλλει το ΔΝΤ).
7. «Νο man is an Island, entire οf it self; every man is a piece οf the Cοntinent, a part οf the main; if a clοd be washed away by the sea, Eurοpe is the less … ». Βλ Jοhn Dοnne, «Meditatiοn XVII», Devοtiοns upοn Emergent Occasiοns.
8. Demοcracy in Eurοpe Mοvement σημαίνουν τα αρχικά του. Όσο για το 25, προέκυψε από τη σκέψη ότι έχουμε ως το 2025, το πολύ, πριν να είναι αργά για τη δημοκρατία στην Ευρώπη.
Y.Γ. Αν κάποια λινκ δεν ανοίγουν, δεν είναι, νομίζω, άσχετο με τις θλιβερές εξελίξεις και την απειλούμενη έκδοση στην «φωλιά του κτήνους», του ιδρυτή των Wikileaks Τζούλιαν Ασσάνζ.
`
Υ.Γ. Μορφοποίηση: Τίτλοι, Λεζαντες, επικεφαλίδες, έντονα, χρώματα, εικόνες,σκίτσα κ.λ.π. δικά μας.
**Συνέχεια Διευκρίνησης από σύνταξη για το Γιάνη Βαρουφάκη και το βιβλίο του:
498
(…) «Θεμιτό να έχουμε όλοι τις απόψεις μας γιά τον συγγραφέα και το έργο του. Όμως προκαλεί μεγάλη απορία το γεγονός, ότι για τόσα καίριας σημασίας γεγονότα, συζητήσεις, περιγραφές, με υπουργούς, πρωθυπουργούς, προέδρους, αλλά και με Ε.Ε., ΔΝΤ, τόσο καιρό-αρκετό νομίζω-δεν τόλμησε, (πλήν Γερούν Ντάισελμπλουμ τελευταία), κανείς, εδώ ή έξω, να διαψεύσει, κάτι, (όμως συγκεκριμένο), από τα όσα αναφέρονται».
Γιατί τόσοι δημοσιογράφοι και δημοσιολογούντες, που κάνουν την «κλωστή τριχιά», που έχουν καταλογίσει στον Γιάνη Βαρουφάκη «όλα τα δεινά της χώρας», που τον έχουν «καταξεσκίσει» και απειλήσει με δικαστήρια, στρατοδικεία και …αγχόνες ακόμη, γιατί δεν έχουν κάνει τίποτε; Ούτε ένα (αρ.1) ρεπορτάζ για να καταρρίψουν τις -όπως ειρωνικά λένε- «μπαρούφες» του; Και ας αφορούν την Ελλάδα, που τόσο «κόπτονται», την Ευρώπη που τόσο «θαυμάζουν»…
Θεωρώ όμως ότι έχει πολύ σοβαρές ευθύνες για τα λάθη και τις παραλείψεις του, και που κατά την αναλογίαν (του), θα «πληρώνουμε» για πολλές 10ετίες. Όπως επίσης, δεν παραβλέπω, τις ιδιαίτερες γνώσεις και ικανότητες του, την εντιμότητα, την αξιοπρέπεια, τον πατριωτισμό και το σεβασμό σε ιδέες και αρχές.
Και επειδή φρονώ, ότι είναι όχι μόνο ψευδείς και άδικες σχεδόν όλες, οι σε βάρος του κατηγορίες, είναι όχι μόνο πολύ μεροληπτική η απόκρυψη-της αληθινής ή μη-αφήγησης του, αλλά και «βγάζει μάτι» η «ειδική» στοχοποίηση του από εχθρούς και «φίλους», για αυτό θεωρώ χρέος μου να παραθέσω την εξιστόρηση του ΤΟΤΕ. Και τα συμπεράσματα όλων μας…
`
`
ΕΙΠΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΑΥΤΟ:
Πρωτοβουλία Εργαζομενων και Συνταξιούχων ΕΥΔΑΠ 