2. Μνημονιστάν

`

τις αρχές του 2010 τo Ελληνικό κράτος χρεοκόπησε. Λίγους μήνες αργότερα Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Eλληνική κυβέρνηση οργάνωσαν τη μεγαλύτερη συγκάλυψη χρεοκοπίας παγκοσμίως. Πώς συγκαλύπτεις μια χρεοκοπία; Δανειζόμενος κι άλλο καλό χρήμα για να εξυπηρετείς κατακόκκινα δάνεια που είναι αδύνατον να εξυπηρετηθούν. Και ποιός χρηματοδοτεί εκείνη τη συγκάλυψη; Απλός κόσμος, «άσχετος» κόσμος, φορολογούμενοι απ’ όλη την υδρόγειο.

Συνέχεια από Προηγούμενα ΕΔΩ και ΕΔΩ

Η συμφωνία «διάσωσης», όπως έγινε γνωστή κατ’ευφημισμόν η συγκάλυψη εκείνη, υπογράφτηκε κι επισφραγίστηκε στις αρχές Μαΐου 2010. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τo ΔΝΤ προσέφεραν στην απένταρη Eλληνική κυβέρνηση περί τα 110 δισεκατομμύρια ευρώ, το μεγαλύτερο δάνεια στην ιστορία.1 Ταυτόχρονα απεστάλη στην Αθήνα ομάδα από εντεταλμένους υπαλλήλους των τριών θεσμών, η γνωστή μας τρόικα. Στόχος τους η επιβολή πολιτικών που σκόπευαν να μειώσουν δραστικά τις συνολικές δαπάνες των Ελλήνων, κάτι που ισοδυναμούσε με τη δραστική μείωση των συνολικών … εισοδημάτων των Ελλήνων.(2) Ένα έξυπνο οκτάχρονο παιδί θα αντιλαμβανόταν ότι αίσια έκβαση μιας τέτοιας «διάσωσης» ήταν απίθανη.

-2-

Το να επιβάλλεις στους χρεοκοπημένος νέα δάνεια, υπό τον όρο να συρρικνώσουν το εισόδημα τους, αποτελεί εκκεντρική μεν, βάναυση δε τιμωρία. Η Ελλάδα ουδέποτε διασώθηκε. Η ΕΕ και το ΔΝΤ, με το δάνειο τους για την υποτιθέμενη διάσωση και με την τρόϊκα των κλητήρων τους να πετσοκόβουν με ενθουσιασμό τα εισοδήματα από τα οποία τα νέα και τα προϋπάρχοντα χρέη θα αποπληρώνονταν, ουσιαστικά έκλεισαν την Ελλάδα σε μια σύγχρονη εκδοχή της φυλακής οφειλετών του Ντίκενς και κατόπιν πέταξαν το κλειδί στα σκουπίδια.

Η ιστορία διδάσκει ότι οι φυλακές οφειλετών του 19ου αιώνα τελικά εγκαταλείφθηκαν επειδή, παρά τη βαρβαρότητα τους, ούτε απέτρεπαν τη συσσώρευση νέων κακών χρεών ούτε βοηθούσαν τους πιστωτές να πάρουν πίσω τα χρήματα τους. Η πρόοδος του καπιταλισμού τον 19ο αιώνα απαιτούσε την απόρριψη της παράλογης ιδέας ότι όλα τα χρέη είναι ιερά και την αντικατάσταση της με την ιδέα της περιορισμένης ευθύνης. Σε τελική ανάλυση, αν όλα τα χρέη είναι εγγυημένα, γιατί να δανείζουν υπεύθυνα οι δανειστές; Και γιατί κάποια χρέη να φέρουν υψηλότερα επιτόκια απ’ότι άλλα;

Αν όλα τα χρέη τα εγγυάται τα κράτος ελέω μιας τρόϊκας το ρίσκο των δανειστών εξαφανίζεται και, άρα, τα επιτόκια δανεισμού θα έπρεπε να είναι ελάχιστα και ίδια για όλους. Επειδή αυτό είναι και ανόητο και αδύνατο, η χρεοκοπία και η διαγραφή χρέους έγιναν για τον καπιταλισμό αυτό που ήταν ανέκαθεν για το χριστιανικό δόγμα η κόλαση: αναγκαίο κακό! Εντούτοις, η άρνηση και η δαιμονοποίηση της χρεοκοπίας αναβίωσαν στον 21ο αιώνα ως «θεραπεία» της αφερεγγυότητας του Ελληνικού κράτους. Γιατί; Άραγε η ΕΕ και το ΔΝΤ δε συνειδητοποιούσαν τι έπρατταν;

Ήξεραν ακριβώς τι έπρατταν. Οι πιο ισχυροί θεσμοί και κυβερνήσεις του

-3-

κόσμου, παρά τη σχολαστική προπαγάνδα τους, στο πλαίσιο της οποίας επέµειναν ότι προσπαθούσαν να σώσουν την Ελλάδα, δηλαδή να δώσουν στην ελληνικό λαό μια δεύτερη ευκαιρία, να βοηθήσουν στη μεταρρύθμιση του χρονίως πάσχοντος από διαφθορά και αναποτελεσματικότητα ελληνικού κράτους, δεν έτρεφαν καμία αυταπάτη. Αντιλαμβάνονταν ότι πιο εύκολα μπορεί κανείς να στύψει πέτρα παρά να κάνει μια χρεοκοπημένη οντότητα να ξεπληρώσει τα δάνειο της δανείζοντας της περισσότερα χρήματα, ειδικά αν η συμφωνία προβλέπει τη συρρίκνωση του εισοδήματος της. Έβλεπαν ότι η τρόϊκα τους, ακόμη και αν κατάφερνε να κατασχέσει τα «ασηµικά» του γονατισμένου κράτους, θα αποτύγχανε να επανακτήσει τα χρήματα που είχαν διατεθεί για την αναχρηματοδότηση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Γνώριζαν ότι τα περίφημα πακέτα «διάσωσης» δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μονόδρομος προς τη φυλακή οφειλετών.

Πώς γνωρίζω πως τα γνώριζαν; Μου τα είπαν!

Δεσμώτες των τεχνασμάτων τους

Άλλο να τα λες ο ίδιος κι άλλο να τα ακούς από τα χείλη των καθ’ ύλην αρμοδίων. Κορυφαίοι αξιωματούχοι του ΔΝΤ, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, ηγετικά στελέχη της ΕΚΤ και της Κομισιόν, όλοι τους μου εξομολογήθηκαν, ο καθένας με τον τρόπο του, την αλήθεια: είχαν οδήγησει την Ελλάδα σε αδιέξοδο. Και τώρα συμφωνούσαν ότι άνευ αναδιάρθρωσης των χρεών τα οποία αρνούνται χρόνια τώρα να αναδιαρθρώσουν η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.

Λιγότερο από έναν μήνα με τα την εκλογική μας νίκη, 11 Φεβρουαρίου 2015 θυμάμαι όταν, στα κτίρια της ΕΕ στις Βρυξέλλες, σε μία από εκείνες τις κλειστοφοβικές, φωτισμένες με νέον αίθουσες συσκέψεων που μoυδιάζoυν την ψυχή, είχα την πρώτη μου συνάντηση με την Κριστίν Λαγκάρντ, τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, πρώην υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας και πρώην μεγαλοδικηγόρο με έδρα την Ουάσινγκτον. Είχε εισέλθει στο κτίριο νωρίτερα φορώντας ένα εντυπωσιακό δερμάτινο σακάκι και αποπνέοντος ιδιαίτερη άνεση. Προτού περάσουμε στην αίθουσα συσκέψεων για τη σοβαρή συζήτηση, και καθώς επρόκειτο για την πρώτη μας γνωριμία, πιάσαμε χαλαρή κουβέντα στον διάδρομο

Κεκλεισμένων των θυρών, παρουσία του γνωστού μας και μη εξαιρετέου Πόουλ Τόμσεν, η συζήτηση σοβάρεψε αλλά τα κλίμα παρέμεινε φιλικό. Η Λαγκάρντ μου έδωσε την ευκαιρία να παρουσιάσω τη βασική μου ανάλυση γύρω από τα αίτια και τη φύση του ελληνικού δράματος καθώς και τις προτάσεις μου για την αντιμετώπισή του. Την περισσότερη ώρα ένευε καταφατικά, δείχνοντας να συμφωνεί με τα λεγόμενά μου. Φαινόταν να μιλάμε τον ίδια γλώσσα και ήμασταν και οι δύο πρόθυμοι να οικοδομήσουμε σχέση καλής συνεργασίας. Στο τέλος της συνάντησης, ενώ κατευθυνόμασταν προς την πόρτα, πρόεκυψε η ευκαιρία για ένα σύντομο, χαλαρό, αλλά άκρως αποκαλυπτικό τετ-α-τετ Επανερχόμενη στο επιχειρήματα μου, η Κριστίν τάχθηκε υπέρ των προτάσεων μου για διαγραφή μέρους του χρέους και μείωση των φορολογικών συντελεστών,

-4-

ως προαπαιτούμενα, για μια Eλληνική ανάκαμψη. Αμέσως μετα είπε κάτι που με έκανε να χάσω τα λόγια μου.

Φυσικά έχεις δίκιο, Γιάνη. Οι στόχοι του προγράµµατος τους οποίους επιµένουν είναι ανεδαφικοί. Το πρόγραµµα αυτό δεν μπορεί να πετύχει. Όµως πρέπει να καταλάβεις πως έχουµε επενδύσει πάρα πολλά σε αυτό το πρόγραµµα. Δεν μπορούμε να υπαναχωρήσουμε.Η αξιοπιστία σου εξαρτάται από το αν θα αμφιταλαντευόταν το συγκεκριµένου πρόγραµµα και αν θα συνεργαστείς στο πλαίσιό του.4

Να που το έζησα κι αυτό: η επικεφαλής του ΔΝΤ να λέει στον υπουργό Οικονομικών του χρεοκοπημένου κράτους μας πως οι πολιτικές της τρόϊκας (περισσότερα…)